Top 50 18-holes banen

1 (1) Koninklijke Haagsche G&CC

De golfbaan van de Koninklijke Haagsche
De Koninklijke Haagsche

(1938, Colt, Alison & Morrison, aanpassingen Frank Pont) – De enige koninklijke baan van Nederland blijft de nummer 1 met een kleine voorsprong op De Pan.

Lees verder
De jury waardeert de setting van de Haagsche met het cijfer 9,45 (alleen de Noordwijkse evenaart dit cijfer) en het ontwerp van het bureau Colt, Alison & Morrison (vooral Alison) krijgt als cijfer een 9,18. Eén jurylid vat de lof voor het ontwerp en de “routing” mooi samen: “Optimaal gebruik van het landschap met zijn natuurlijke hoogteverschillen maakt dit de beste baan van Nederland.” Het begrip routing is breed. Het duidt op de weg die de architect de golfer laat afleggen in het landschap. Bij een goede routing heeft de architect de holes op de mooiste plaatsen in het terrein geplaatst, zijn er mooie uitzichten gecreëerd, sluiten de holes goed op elkaar aan en is er een goede balans van lange en korte holes, moeilijke en makkelijke, in verschillende windrichtingen. De baan in Wassenaar is van wereldklasse. De Haagsche is een exponent van de ‘Golden Age of golf design’ (uitmuntende ontwerpen en routings uit de periode 1910-1940) op een schitterende locatie. En de club verzorgt deze geweldige baan al jarenlang met liefde en aandacht. Er worden subtiele verbeteringen uitgevoerd en het team van hoofdgreenkeeper Willem Slats zorgt ervoor dat de baan droog en schraal wordt onderhouden om zo de “firm and fast” spelcondities te creëren die bij het ontwerp horen. Daarnaast is er in de afgelopen jaren veel tijd gestoken in het weghalen van wildgroei. Hierdoor zijn de duinstructuren weer beter zichtbaar en komen we steeds dichter bij de kwaliteit en schoonheid van het oorspronkelijke ontwerp. De Haagsche kent nauwelijks zwakke punten. Alleen op het gebied van speelbaarheid (speelbaar en interessant voor alle niveaus) scoort de Haagsche minder goed. Zoals een van de juryleden zegt: “Op sommige holes ontbreekt de route voor de bogeyspeler.” Maar deze factor weegt niet zwaar. Bij voorkeur is een baan ‘playable’ voor spelers van alle niveaus, maar Royal Country Down, Pine Valley of Oakmont is ook niet gemakkelijk voor de gemiddelde speler en toch staan deze banen, dankzij hun uitzonderlijke klasse, hoog in internationale ranglijsten. Een deel van de jury is niet enthousiast over de huidige bunker shaping, die afwijkt van de originele vorm, en ziet de baan graag nog harder en steviger dan hij nu al is. Verder is het een en al lof voor de Koninklijke Haagsche! Enkele opmerkingen van het Top 50-panel over de Haagsche: • “Zonder twijfel is de Haagsche in alle opzichten de beste baan van Nederland. Wordt mooi droog en schraal onderhouden.” • “Uitdagend maar niet gemakkelijk. Op sommige holes ontbreekt de bogeyroute, maar de manier waarop het landschap met zijn natuurlijke hoogteverschillen gebruikt is, maakt dit de beste baan van Nederland.” • “Golden Age in zijn allermooiste vorm op een schitterende locatie. Een historische plek voor het Nederlandse golf.” • “Op de Haagsche is het terrein beter benut dan op elke andere Nederlandse baan. Dit levert een zeer spannende golfervaring op.” • “De beste baan van Nederland, hoewel De Pan en de Kennemer dichterbij komen. Frank Pont verrichtte goed werk, afgezien van de bunkers. Daarnaast zou ik de baan graag nog droger en harder zien.” • “Met subtiele veranderen blijft men de baan verbeteren. Sommige run-offs zijn minder steil gemaakt om de speelbaarheid te verhogen. De setting en routing blijven uniek.” • “De beste baan van Nederland qua routing en ontwerp, maar ook het onderhoud is sterk vooruitgegaan.” • “Het enige zwakke punt van de Haagsche is de gekozen bunkerstijl. Ze zien er saai uit en zeker niet authentiek. Geen natuurlijke bunkers in zo’n mooi landschap. Ik kan me voorstellen dat de club niet koos voor herstel van de bunkers in de oorspronkelijke staat, maar een compromis had een meer interessante stijl opgeleverd.” • “De meest complete van alle banen: toplocatie, uitdaging, spelplezier, historie, allure.” • De Haagsche speelt als een echte linksbaan (harde fairways, harde greens) en is ook vrijwel altijd in topconditie. Er is eigenlijk geen slechte hole op de baan.” • “Unieke vergezichten en het afplaggen van de natuurgebieden om de duinen beter zichtbaar te maken is zeer geslaagd.” • “De Haagsche is Alisons meesterwerk. Fast and firm and bold contours. En een mengeling van strategic, heroic en penal design.” De baan van de Haagsche ligt verder van de kust dan je zou denken, zo’n vier kilometer van zee. De baan uit 1938, die overigens maar één fairwaybunker heeft, is in al die jaren weinig veranderd, het clubhuis is na een brand in 2003 herbouwd. De club beschikt sinds 2010 over het GEO-certificaat. Lees hieronder in “De club over de baan” meer over het duurzame beleid.

 

De club over de baan
De club over de baan (maart 2022) “De golfbaan van de KHG&CC is in 1938 aangelegd. Het terrein werd toen gekenmerkt door veel open duingebied, ook wel grijsduin geheten, zonder begroeiing en er stonden weinig bomen. Het golfarchitectenbureau Colt, Allison & Morrison maakte gebruik van dit voor golf zeer geschikte landschap en heeft daar zo min mogelijk aan veranderd. Het Natuurbeheerplan en het Golfbaan Beheerplan van de Haagsche waar de uitgangspunten van het beheer zijn vastgelegd hebben tot doel het Colt-karakter van de baan te behouden en waar nodig terug te brengen. En voorts om de natuur en de natuurwaarden nauw aan te laten sluiten bij de baan omringende natuur en het landschap. Dit gebeurt op advies van en in nauwe samenwerking met (het waterbedrijf) Dunea, de eigenaar en beheerder van het omringende duingebied. Een belangrijk element daarbij is de gewenste verschraling van het duingebied. In overleg met diverse adviseurs en de gemeente zijn stukken duin afgeplagd, worden vooral bomen die er niet thuishoren (exoten) weggehaald en wordt zowel de openheid als de natuurlijke dynamiek zoveel als mogelijk hersteld. Nadat de afgelopen jaren de grote tees – toen vaak met drie verschillende afslagposities – zijn verdeeld in maximaal twee afslagposities per tee en vooral meer in het duin zijn ingepast, zijn de afgelopen twee jaar de bunkers aangepakt. Met geo-textiel in de steile wand, met een eenvoudige instap achterin en met een goede fundatie en laag bunkerzand, voldoen de bunkers weer aan de hoge eisen die gesteld worden. Daarbij is tevens onderzoek gedaan naar hoe het effect en eventuele schade van zwaardere regenbuien beperkt kan blijven. De afgelopen twee jaar zijn de bunkers bij de holes 17 en 18 aangepast; er ligt bij 17 nu één bunker rechts voor de green en bij 18 liggen er twee diepe bunkers rechts van de green. De bunker links voor de green is verlegd en komt meer in het spel. Deze wijzigingen zijn “Colt geïnspireerd”. De greens zijn jaren geleden gerenoveerd en daar plukt de Haagsche nog altijd de vruchten van met een minimaal gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en minimaal gebruik van water. Door een onderhoudsperiode aan het eind van de zomer zijn de greens in de winter en het voorjaar (meteen) goed bespeelbaar. De meeste greens zijn lastig aan te spelen, en een schot dat te ver is of te veel naar een zijkant, levert een extra lastige volgende slag op. De greens zijn gelijk qua firmness, smoothness en stimp. De greens worden regelmatig met moderne technieken geanalyseerd op grondbeweging etc. Uitgangspunt bij het beheer is voorts dat de Haagsche een topbaan wil zijn en blijven voor topspelers en beginnende spelers, dus voor spelers van elk niveau. In juni 2018 vond het IEAK – Internationaal Europees Amateur Kampioenschap – plaats op de Haagsche. De (conditie) van de baan oogstte veel lof. De moeilijkheidsgraad werd als hoog maar fair beoordeeld. Het behoud van de hoge plaatsen in de verschillende “rankings” is daarbij dus een belangrijk gegeven. Maar evenzo belangrijk is dat de leden en de vele gasten het spelen op de Haagsche als een plezier en een voorrecht beschouwen vanwege de goede kwaliteit en de topconditie waarin de baan verkeert. De KHG&CC streeft naar een harmonieus evenwicht tussen golf en natuur; terdege beseft wordt dat de natuur een belangrijke bijdrage levert aan waardering van golfers van de baan. Met proces gestuurd beheer, met protocollen voor flora en fauna en ondersteuning van vrijwilligers en specialisten op vlakken als insecten, planten, bijen, vogels, wild enzovoort, wordt de natuur in optima forma gehouden. De Haagsche maakt voor baan en natuur gebruik van externe gespecialiseerde adviseurs (agronoom, golfarchitect, natuurwaarden specialisten etc.). In de baan is een minimum aan bordjes en andere artificiële zaken te vinden; de routing wijst zichzelf; handicarts zijn uitgerust met een GPS en het Visage-systeem waarmee de handicart op de daarvoor bestemde paden en gedeeltes van de baan wordt gehouden. Eind 2019 is de KHG&CC voor de vierde keer GEO-gecertificaad. De Haagsche neemt deel aan de NGF-proef waarin het traject naar het GEO-certificaat is uitgebreid. Op het aflopen van de Green Deal Sportvelden is de Haagsche voorbereid. Sinds de renovatie van de greens, de afgelopen tien jaar maakt de Haagsche al minimaal gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De laatste voorbereidingen op de GDS geschieden onder het project ‘licht en lucht voor de greens’; goede grassoorten hebben licht en lucht nodig, dan is de schimmeldruk duidelijk minder. Die optimale situatie is voor vrijwel alle greens van de KHG&CC de laatste jaren bereikt. Bij een mooie golfbaan hoort een comfortabel clubhuis. Een clubhuis waar gezelligheid en stijl hand in hand gaan met goede functionele voorzieningen, een eigentijds en warm interieur en een goede en gastvrije catering. De Haagsche heeft in de winter 2020/2021 het interieur en de natte ruimtes van de beide kleedkamers gerenoveerd. Ook is de club bezig met een tweetal vergaande verduurzamingstrajecten, waarbij een sterkte reductie van gasverbruik voor ogen ligt. “Last maar zeker niet least” kan de Haagsche zich verheugen in een fantastisch team van medewerkers. Zeer kundige en hardwerkende greenkeepers, een alles regelend secretariaat en starters die de leden en de gasten altijd een warm welkom bieden.”
Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over de Haagsche
“De Koninklijke Haagsche is een baan die echt in de absolute wereldtop thuishoort. Wij zijn al meer dan 10 jaar de huisarchitect van de club, waarbij we al vele projecten samen gedaan hebben. Zo hebben we alle 18 greens opnieuw gebouwd, waarvan 13 originele greens trouw zijn nagebouwd. Vijf greens die door de jaren heen waren veranderd zijn opnieuw ontworpen om ze meer de originele Alison-stijl te geven (kijk de volgende keer als u er speelt of u de vijf die opnieuw zijn ontworpen kunt spotten?). Daarnaast zijn alle green surrounds, bunkers en tees gerenoveerd, en zijn op talloze plaatsen de paden veiliger en aangenamer gemaakt. En last but not least hebben we samen met de club het oorspronkelijke duinlandschap meer en meer terug weten te brengen. Dat is de buitenwereld niet ontgaan, de Koninklijke Haagsche is in de afgelopen jaren verdiend de toonaangevende wereld top-100 lijst van Golf Magazine binnengedrongen en staat nu op de 81ste plaats.” – Frank Pont

Video: Byron Nelson vs Gerard de Wit in Shells Wonderful World of Golf op de Haagsche in 1963.

2 (2) Utrechtse GC De Pan

Utrechtse Golfclub De Pan
De Pan

(1929, Colt, Alison & Morrison, aanpassingen Frank Pont) – Een weergaloos goed ontwerp (bekroond met het cijfer 9) met een briljante routing in een prachtige omgeving (volgens de jury de mooiste setting na de Haagsche en de Noordwijkse).

Lees verder
De Pan is volgens het deskundigenpanel een baan die nooit verveelt. Dankzij het duurzame onderhoud van hoofdgreenkeeper Mark Lampe en zijn team is De Pan “golf zoals het bedoeld is”. De Haagsche en De Pan vormen niet alleen de top van Nederland, deze banen behoren tot de beste van de wereld. In de Golf World Top 100 Continental Europe van 2021 bijvoorbeeld bezet De Pan de tweede plaats en staat de Haagsche vierde. In de Golf Magazine Top 100 Courses in the World van 2020 staat de Haagsche op de 78ste plaats en is De Pan nummer 88. De Pan kruipt in deze Top 50 steeds dichter tegen de Haagsche aan en misschien dat de baan in Bosch en Duin in de toekomst de eerste plaats verovert. Die kans is zeker aanwezig als De Pan verder gaat op de ingeslagen weg: bomenkap en heide-ontwikkeling, elk jaar kleine verbeteringen uitvoeren en via duurzaam beheer de spelcondities nog faster and firmer maken. De Pan is relatief kort (6.097 meter van de witte tees), maar de baan wordt in NK’s en Nationaal Opens nog steeds niet ‘afgebroken’ door ’s lands beste amateurs, zeker niet als De Pan droog en hard is zoals zij hoort te zijn. De Pan wordt ook beschouwd als de perfecte ‘ledenbaan’. We stelden de jury deze vraag: “Als je de rest van je leven nog maar op één Nederlandse 18-holes baan mag spelen, voor welke baan zou je dan kiezen?” en het merendeel koos voor De Pan. Zwakke punten? De green van hole 5, maar daar wordt een plan voor gemaakt. De green van hole 7 is recent gerenoveerd, maar de meningen over het succes van deze operatie zijn verdeeld. Opmerkingen van het Top 50-panel over De Pan: • “Schitterende baan met briljante routing. Je merkt amper dat je op slechts 49 hectare rondloopt. De holes sluiten naadloos op elkaar aan. Een baan waarop we heel zuinig moeten zijn!” • “De nummer 1 van de binnenlandse banen. Fraai gelegen, mooi geonduleerd en prachtig gerestaureerd naar het oorspronkelijke open heathland karakter. Weliswaar vrij kort maar evengoed moeilijk wanneer de baan droog en hard is, waar veel moeite voor wordt gedaan. Een heerlijke klassieker.” • “De Pan is ‘as close to perfect’ als we hebben in Nederland. Top 50 van de wereld (De Pan wordt internationaal nog veel meer gewaardeerd dan hier in Nederland). Verbeterpunten? Nog meer heide en minder bomen, en green 5.” • “Een baan die nooit verveelt in een prachtige setting. Holes 6, 10 en 16 staan staan allemaal in de top 10 van beste holes in Nederland.” • “Een weergaloos goed ontwerp van Harry Colt. Een genot om te spelen voor clubgolfers van alle niveaus.” • “De baan is nog steeds up to date zonder dat de holes kunstmatig zijn opgerekt. Veel holes vragen om een strategische aanpak van spelen.” • “Een fenomenale routing en de baan is in een betere conditie dan ooit. Wat rest nog? Nog meer bosdunning, nog meer heide en doorkijkjes, een plan voor de bunkers en enkele greenverbeteringen. Green 5 en wat mij betreft ook green 7; de recente renovatie is uit onderhoudsoogpunt geslaagd maar architectonisch ook? Ik vind de afstand tussen de rechterbunker en de green te groot.” • “De Pan doet niet onder doet voor de beste equivalenten in Surrey of Berkshire.” De baan van De Pan is de een na oudste in Nederland die nog steeds bestaat. De eerste negen holes stammen uit 1928, de tweede negen volgden in 1931. Op de baan in Bosch en Duin zijn 17 holes ongewijzigd sinds de opening, met uitzondering van een enkele backtees. De Pan, sinds 2012 GEO-gecertificeerd, is al jaren voorloper in Nederland op het gebied van duurzaam beheer. Het beleid is erop gericht om topkwaliteit te kunnen leveren met minder water, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Er wordt gestructureerd gewerkt aan de hand van meerdere lange-termijnplannen. Zo is er een baanbeheerplan, een bosplan, een heideplan en een wateroverlastplan.
De club over de baan
De club over de baan (maart 2022) “In de afgelopen jaren is veel aandacht besteed aan uitdunning van het bos en het versterken van onze identiteit als heidebaan met behoud van een half open landschap. De recente bosuitdunning op hole 6, met nu een prachtig weids uitzicht, is hier een prachtig voorbeeld van. Volgens een vaste carrousel van zes jaar wordt jaarlijks een bosvak van drie holes uitgedund, waarbij mede gelet wordt op behoud van voldoende brede speelcorridors. In 2020 is een VTA uitgevoerd van alle drukbezochte plaatsen van de baan. Bos- en heidevakken worden met regelmaat geschoond van ondergroei en stukken afgeplagd. Het onderhoud aan tees en bunkers geschiedt via een prioriteitenlijst. De afgelasting van de NGF Competitie in 2020 en 2021 werd mede voor extra baanwerkzaamheden gebruikt. Hole 3, een korte par 3, kon zo een periode afgesloten worden ter renovatie van het greenside-bunkercomplex dat veel tekenen van slijtage vertoonde. Eind 2020 is het beregeningssysteem uitgebreid, omdat het enkelrijige systeem, dat in 2016 werd aangelegd, op een aantal plekken te beperkt was. Tevens zijn alle hekken rondom de driving range vervangen en verhoogd nadat een nieuw drivingrangegebouw is neergezet. Voorts is al het plastic uit de baan gehaald en vervangen door baanmeubilair van eigen hout (tee-trappen en zitbanken). Op agronomisch gebied zijn wij tevreden en goed op orde. Dit blijkt uit een onafhankelijke beoordeling door agronoom Casper Paulussen die, sedert twee jaar, jaarlijks een inspectie uitvoert op basis van de benchmark in het “Handboek kwaliteit golfbanen” van de NGF. De fairways, greens en tees bestaan uit de gewenste duurzame grassoorten van struis en roodzwenkgras. Het aandeel straatgras op de greens en de viltlaag is minimaal. Duurzaam onderhoud heeft al vele jaren onze aandacht. Het grondwatergebruik is beperkt en kwam de afgelopen tien jaar op een gemiddeld jaarverbruik uit van 11.026 kuub, inclusief de droge jaren. Daarnaast zijn er veel activiteiten op het gebied van duurzaamheid. Zo heeft de baancommissie de geschiedenis van de laatste 20 jaar baanbeheer van De Pan laten vastleggen in een document met de titel “De transitie naar duurzaam baanonderhoud”. Hierop volgend is een nieuw tienjaren beleidsplan voor de baan opgesteld voor de periode 2020-2030, wat onder meer vasthoudt aan de Colt-kenmerken van de baan. Daarnaast zijn er nog twee boeken verschenen met de baan als onderwerp. Het boek “Natuurlijk, De Pan”, dat onze flora en fauna beschrijft, is door de GEO-commissie samengesteld en voorzien van tekeningen door eigen leden. Verder heeft onze baanhistoricus de aanleg van De Pan beschreven in een boek met de titel “One of the Best Courses on the Continent”. Wat de komende jaren betreft: voor hole 5 wordt een herinrichtingsplan gemaakt. Uitgangspunten hierbij zijn de Colt-kenmerken en de identiteit als heidebaan. Bij het baanbeheer zal de komende jaren onze bijzondere aandacht uitgaan naar de hardheid van de voorgreens ter preventie van de ziektelast en naar drainage – punten die zijn vastgelegd in ons wateroverlastplan. Alle baanplannen zijn actueel.”

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over De Pan
“De favoriet in Nederland van bezoekende golfbaanarchitecten, en waarschijnlijk de baan met de mooiste en knapste routing in ons land. Hier werken we al bijna 15 jaar samen met de club aan deze prachtige baan (tevens ook de home course van Frank Pont). Omdat de baan al zo goed is zijn er maar weinig werkzaamheden nodig, het merendeel van het werk is bunkers en tees restaureren/renoveren. Daarnaast zijn er aan het eind van de vorige eeuw drie greens herbouwd, wat achteraf de club niet goed is bevallen, zodat nu stap voor stap de oorspronkelijke situatie over een aantal jaren weer wordt teruggebracht. Veel aandacht is er ook om de baan’fast en firm’ te houden, iets dat de baan meer en meer doet lijken op heathland-klassiekers rondom Londen zoals Swinley Forest en New Zealand. De Pan staat sinds een paar jaar tweede op de Europese top-100 lijst van Golf World, net achter de topbaan Morfontaine.” – Frank Pont

3 (3) Kennemer G&CC (B- en C-holes)

Kennemer golfbaan

(1927, Colt, Alison & Morrison, 1985, Frank Pennink, aanpassingen Frank Pont, aanpassingen Martin Hawtree) – De klassieke linksbaan van de Kennemer behoudt de derde plaats. In de ogen van het Top %0-panel zijn de B- en C-holes superieur aan de A-holes.

Lees verder
De Kennemer telt 27 holes, verdeeld in drie keer negen met de namen A (Van Hengel), B (Pennink) en C (Colt). Het ontwerp en de routing van alle holes komen uit het brein van Harry Colt, maar de A-holes zijn pas in 1985 aangelegd. Frank Pennink gebruikte hierbij de routing die Harry Colt in 1937 had gemaakt. Bij de laatste KLM Opens op de Kennemer werden de volgende holes gespeeld: A1-9, B1-3 en C4-9. De B- en C-holes zijn in het algemeen volgens de strategische school (er is ruimte en iedereen kan redelijk scoren als men maar een slimme route kiest, maar voor een goede speler die aan de verkeerde kant van de fairway eindigt, wordt een par of birdie maken een stuk lastiger.) De A-holes zijn smaller en in het algemeen meer naar volgens de ‘penal’ (straffende) school (er is vaak maar één weg naar de green). De Kennemer verdient veel lof voor de transitie naar duurzaam onderhoud onder leiding van hoofdgreenkeeper Lucas Santos. Dankzij de duurzame koers wordt de Kennemer steeds droger en steviger en daardoor speelt de baan steeds meer zoals oorspronkelijk bedoeld. Net als de Haagsche heeft de Kennemer in de afgelopen periode veel wildgroei verwijderd, met als resultaat dat het fraaie duinlandschap weer beter zichtbaar is. De Kennemer staat nooit stil en is altijd bezig met verbeteringen. Zo worden schelpenpaden vervangen door graspaden, waardoor de baan nog natuurlijker oogt. Die voortdurende verbeteringen verdienen veel lof. Maar de meningen over de bunkeraanpassingen (onder leiding van golfbaanrachitect Martin Hawtree) zijn verdeeld. Sommige juryleden vinden dat de door Hawtree gekozen bunkervorm niet bij een linksbaan als de Kennemer past en te sterk afwijkt van de oorspronkelijke bunkerstijl. De Kennemer bestrijkt 90 hectare grond en de club streeft ernaar dat de baan en natuur in elkaar overgaan. Om met duurzaam beheer – de Kennemer is sinds 2010 GEO-gecertificeerd – het gewenste onderhoudsniveau te bereiken, om de kwaliteit van de baan naar een hoger plan te tillen, is het greenkeepersteam recentelijk uitgebreid. “De Kennemer werkt vanuit de visie plantgezondheid”, meldt de club. “Er is volledig ingezet op duurzaam onderhoud waarbij bestrijdingsmiddelen niet preventief worden gebruikt. We hebben veel aandacht gegeven aan het grasbestand waarvan de duurzame grassen zeer dominant zijn. Diverse plannen zijn opgesteld, zoals een bestrijdingsplan tegen schimmels en aangepaste bemestingsplannen gebaseerd op leverend vermogen van de bodem en uitgebalanceerde input. Ook het beregenen van de spelonderdelen is volledig gericht op de gezondheid van de grasplant. Het uitdrogen/verdorren van bijvoorbeeld de fairways is niet wenselijk meer, omdat dat de plantgezondheid schaadt. We zetten diverse middelen in om met goede data te werken: de Kennemer maakt gebruik van bodemsensoren, weerstations en weermodellen. Op deze data wordt dan geanticipeerd. Een gezonde plant zorgt voor een optimale speelkwaliteit.” Het onderhoudsplan van de Kennemer is er ook op gericht om het duinbaankarakter te benadrukken. Dat impliceert bijvoorbeeld ook dat de voorgreens hard zijn. Voor reparaties van minder goede plekken op bijvoorbeeld de greens en fairways heeft de club een nursery aangelegd. Het grasbestand van de nursery is volledig afgestemd op dat van in de baan. Een andere stap om het duinbaankarakter te benadrukken, is het vervangen van schelpenpaden door graspaden. Het is de bedoeling dat dit met de meeste schelpenpaden gebeurt. Ook met het roughplan van de Kennemer wordt het duinbaankarakter van de Kennemer versterkt. Het roughplan is allereerst gericht op het verder verschralen van de natuur. Hiermee is begonnen in de winter van 2020-2021. De Kennemer had in het verleden last van dikke rough en oprukkend duindoorn. Dit wordt aangepakt met een actiever beheer van de rough waarbij er onder meer geklepeld wordt. Op deze manier wordt de vette rough verschraald naar een acceptabel niveau. De duindoorn wordt toegelaten in gebieden waar de struiken niet te veel in spel zijn. Het weghalen van de duindoorn in de afgelopen periode heeft voor veel fraaie doorkijkjes gezorgd en dit versterkt het duinbaankarakter. “De natuur zoals we die in de groenvisie hebben bepaald komt hiermee volledig tot zijn recht”, aldus de Kennemer. “En de baan zelf komt veel mooier naar voren.” De Kennemer heeft vastgelegd hoe het onderhoud zo gedaan kan worden dat de spelers er zo weinig mogelijk last van hebben. Gedurende het golfseizoen wordt het primaire onderhoud – zoals maaien en rollen van greens, bunkers harken, foregreens maaien – voor 10.00 uur in de ochtend gedaan. Secundaire werkzaamheden vinden plaats in de middag. In de afgelopen periode zijn veel tees uitgevlakt of opnieuw ingericht. Tees die opnieuw ingericht worden, worden zo aangelegd dat ze niet opvallen als een onnatuurlijke verhoging maar opgaan in het landschap. Eind 2021 heeft de Kennemer te maken gehad met een persleidingbreuk nabij de green van hole B7. Hierbij is ongeveer 6000 kuub aan afvalwater de baan in gestroomd. Gelukkig bleef de “overstroming” beperkt tot hole B7. Bij schoonmaakwerkzaamheden konden de fairway, bunker, foregreen zonder schade gered worden, maar om het achtergebleven slib af te kunnen voeren moest de rough aan beide kanten van de hole afgeschraapt worden. Die schade was begin 2022 nog zichtbaar maar zal snel herstellen. Het Top 50-panel over de Kennemer: • “Prachtig klassieke linksbaan, waarbij B-C de fraaiste routing is. Het onderhoud is de laatste jaren verbeterd richting dry, fast and firm. Deze duurzame strategie leidt niet alleen tot minder water, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, maar maakt ook dat de baan weer speelt zoals deze oorspronkelijk is bedoeld.” • “De speelcondities op de Kennemer zijn sterk verbeterd en door het schonen van het duinlandschap is de baan weer veel mooier.” • “De Kennemer is de baan met de beste set par-3 holes van Nederland.” • “De club heeft alles: een prachtige locatie, briljante holes, historie, een baan die aantrekkelijk is voor iedere golfer van beginner tot wereldtopper en onderhoud op hoog niveau. De Kennemer toont ook aan dat een golfbaan nooit af is, maar dat vervangingen, verbeteringen en verfraaiingen altijd nodig zijn en blijven. Daarin wordt een heldere koers gevaren en laat men zich niet (af)leiden door opportunisme of door modes. Klasse.” • “De kwaliteit is enorm toegenomen door de transitie naar roodzwenk gras. Maar in mijn ogen zijn niet alle renovaties even goed gelukt (bijvoorbeeld C6). De aanpassingen aan tees zijn geslaagd en de vervanging van schelpenpaden door graspaden is toe te juichen.” • “Geweldige baan en geweldig wat de Kennemer nu doet, alleen de bunkerrenovatie vind ik getuigen van onwetendheid.” • “De B- en C-holes springen er bovenuit en zijn superieur aan de A-holes. Zowel in zomer als winter is de baan uitstekend bespeelbaar. Een minpunt in 2021 was de (te) hoge rough, wat de speelbaarheid van de baan niet ten goede kwam. Maar daar wordt aan gewerkt.” • “De Kennemer zou nog beter worden als de A-holes in lijn gebracht worden met die van B en C. De originele holes zijn ruimer en beter dan de nieuwere loop uit 1985, waarvoor Colt een ontwerp had gemaakt maar die uiteindelijk ontworpen en aangelegd zijn door Pennink. Met een goede renovatie zou de 27-holes baan van de Kennemer nog beter worden.” De Kennemer stond ooit (2006) op de eerste plaats in de Top 50. Vier jaar geleden stond de baan in Zandvoort op de vierde plaats, maar sinds 2020 is de Kennemer weer terug in de top 3.

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over de Kennemer
“Ik heb in de periode 2006-2012 samen met de baancommissie een gedetailleerd baanplan geschreven voor de drie lussen. Daarbij lag de nadruk op het weer terugbrengen van de oorspronkelijke Colt-strategieën op veel van de B-C holes en het speelbaarder maken van de door Pennink ontworpen A-holes. Ook was een van onze doelen het oorspronkelijke duinlandschap terug te brengen door het verwijderen van bomen, struiken en duindoorns. In deze periode werden ook holes A8, B2, B3, B8, B9, C10 en C13 ingrijpend gerestaureerd.” – Frank Pont

4 (4) Noordwijkse Golfclub

De baan van de Noordwijkse Golfclub
De Noordwijkse Golfclub

(1972, Frank Pennink, P. de Jong, C.K. Cotton, aanpassingen Martin Ebert) – De Noordwijkse Golfclub houdt de vierde plaats vast dankzij haar prachtige setting en het goede onderhoud dat sinds de komst van course manager Richard Wing in 2020 verduurzaamd wordt.

Lees verder
Het magnifieke duinlandschap leent zich voor een linksbaan van wereldklasse, maar het ontwerp uit 1972 met kleine greens is matig en de Noordwijkse speelde door de boterzachte greens van voorheen lang als een parkbaan. Ingewijden weten dat de club in 2022 voor een belangrijke beslissing staat. De greens zijn aan vervanging toe en daarom ligt er een plan op tafel voor nieuwe greens gecombineerd met baanaanpassingen. De jury roept de leden van de Noordwijkse op om het plan van het bestuur te steunen, inclusief de baanaanpassingen. Laat toparchitect Martin Ebert zijn werk doen en de Noordwijkse transformeren in de linksbaan die er eigenlijk al sinds 1972 had moeten zijn: een baan die duurzaam onderhouden kan worden dankzij grote greens die voldoende licht en luchtcirculatie krijgen, een baan met een stevige en droge ondergrond waar golfers van verschillende leeftijden en niveaus op verschillende manieren de green kunnen kunnen bereiken. Als er bij de aanpassingen nauw samengewerkt wordt met natuurorganisaties, dan borg je golf in dit mooie Natura 2000-gebied voor toekomstige generaties. Laat deze kans niet lopen en maak de Noordwijkse een ‘futureproof’ linksbaan. De Haagsche is dan niet langer zeker van de eerste plaats. De Noordwijkse beaamt dat 2022 een belangrijk jaar voor de club wordt. In 2021 is een uitvoerig onderzoek naar de greens is afgerond. Alles overwegende is de conclusie dat nieuwe greens de beste en meest toekomstbestendige oplossing is voor de Noordwijkse. In 2022 zal de club beslissingen nemen de toekomst. De Noordwijkse is sinds 2010 GEO-gecertificeerd. De club zegt dat met Richard Wing een uitstekende opvolger is gevonden voor hoofdgreenkeeper Rob Spruit, die in 2020 met pensioen is gegaan. Wing is hoog opgeleid en ervaren. Hij heeft voorheen bij meerdere buitenlandse topbanen gewerkt en was (namens de STRI) ook agronomie-adviseur van buitenlandse topbanen. Het greenkeepingteam van Wing is begin 2022 uitgebreid met twee personen. In 2021 is een meerjarenplan om de fairways te verbeteren geïntensiveerd en dat begint zijn vruchten af te werpen. De fairways worden steeds steviger en de kwaliteit van het gras neemt toe. Het Top 50-panel over de Noordwijkse: • “De Noordwijkse heeft het mooiste stuk golfland in Nederland met de meeste potentie. In de matige routing is een teleurstellende set par-3’s (3 en 12) ertussen gesqueezed. Noordwijk heeft sterke par-5’s maar relatief zwakke par-3 holes – op de fantastische 17de hole na.” • “Waar banen als de Haagsche, Kennemer, Pan, Eindhovensche en Hilversumsche in de afgelopen jaren slagen hebben gemaakt, stond de Noordwijkse relatief stil. De huidige baan is een feest om te spelen, maar de Noordwijkse kan door nu de juiste keuzes te maken alle andere Nederlandse banen passeren.” • “De Noordwijkse speelt op een absolute toplocatie. Met de komst van Richard Wing als course manager verwacht ik dat het duurzame onderhoud met sprongen vooruit zal gaan. ” • “Met Richard Wing als nieuwe hoofdgreenkeeper waait er een nieuwe wind, die nu al voelbaar is. Dit komt het linkskarakter van de baan beslist ten goede, al zouden de plannen om de greens en surrounds te vervangen op basis van een fraai plan van Martin Ebert dit nog verder verbeteren.” • “Ook al Als de Noordwijkse voor verandering durft te gaan, dan zal de baan weer nummer 1 van Nederland worden en tot de beste 100 banen van de wereld gerekend worden.” • “Geen baan in Nederland heeft een beter terrein voor een golfbaan dan de Noordwijkse. Holes 16 tot en met 18 vormen een geweldige finish, maar holes 7 en 12 zijn zwak. Holes 8, 16, 17 behoren daarentegen tot de beste tien holes van Nederland.” • “De bunkers zijn niet op het niveau van dit magnifieke landschap. De bomenkap op holes 5 en 6 is een grote verbetering maar het is niet genoeg.” • “De routing blijft een zwak punt. De setting maakt heel veel goed, dit camoufleert de slechte routing. In potentie is de Noordwijkse de beste baan van Nederland. Hopelijk gaat de renovatie door.” • “De kwaliteit van het onderhoud was het afgelopen jaar al beter dan de jaren daarvoor. Het weghalen van veel wildgroei in de duinen heeft een mooie uitwerking.” Later meer.

De “huisarchitect” van de Noordwijkse, Martin Ebert, is een van de bekendste en beste golfbaanarchitecten van dit moment.

Lees verder
De Engelsman heeft een zeer goede reputatie als adviseur en renovatie-architect van beroemde linksbanen. Ebert begon in 1990 samen met de Schot Tom Mackenzie als architect bij het ontwerpersbureau van Donald Steel. Steel heeft banen ontworpen in 25 landen waaronder Nederland (bijvoorbeeld De Hoge Kleij, Efteling Golfpark, Engelenburg, Havelte). Steel was ook adviseur van de R&A wat betreft aanpassingen van banen die gebruikt worden voor The Open (het Brits Open). Sinds 2005 heeft Ebert een eigen kantoor met collega Tom (Mackenzie & Ebert) en in de afgelopen jaren heeft Eberts bureau de eer om Brits Open-banen te mogen upgraden. Mackenzie & Ebert hebben al werk gedaan op zeven van de tien Brits Open-banen, inclusief de Dunluce Links-baan van Royal Portrush waar The Open van 2019 is gespeeld. Ebert, lid van de R&A, was ook verantwoordelijk voor aanpassingen van de Brits Open-baan Turnberry, eigendom van Donald Trump. De renovatie van deze linksbaan behelste ook de aanleg van nieuwe holes en wordt door deskundigen zeer geslaagd genoemd. Ebert heeft ook nieuwe banen ontworpen (bijvoorbeeld de Carnegie Links Course van Skibo Castle) maar doet vooral renovaties en restauraties. Wat betreft restauraties is hij niet alleen gespecialiseerd in linksbanen in het algemeen maar ook in banen (links en heathland courses) van de beroemde architect Harry Colt.

5 (5) Eindhovensche Golf

Golfbaan Eindhovensche Golf
Hole 18 van de Eindhovensche

(1928, Colt, Alison & Morrison, aanpassingen Frank Pont) – De Eindhovensche heeft een ruime voorsprong op nummer 6 en 7. Hole 2 alleen al is een bezoek waard, zoals een jurylid zegt over de klassieke Colt-baan op prachtige binnenlandse zandruggen met bos en heide die 136 hectare beslaat.

Lees verder
De par-3 derde hole zou één op één uit een duingebied kunnen komen. Elke hole ligt geheel op zichzelf en heeft een besloten karakter. Hierdoor is de Eindhovensche een heerlijke baan om te spelen. Tegelijk zijn er in de afgelopen jaren, dankzij het verwijderen van bomen, mooie nieuwe doorkijkjes en zichtlijnen teruggebracht en gecreëerd. Als het team van hoofdgreenkeeper Ruud Moonen zich nog meer zou durven te binden aan het huidige beleid (het heidekarakter terugbrengen en werken aan drogere en hardere spelcondities), dan zit er voor de Eindhovensche nog meer in dan een vijfde plaats. Het Top 50-panel prijst de Eindhovensche voor de wijze waarop de club de baan stap voor stap met kleine aanpassingen verbetert. In de afgelopen jaren is er weer veel gebeurd. Een greep uit de opmerkingen van het Top 50-panel: • “De Eindhovensche is een klassieke baan, die voor voor spelers van uiteenlopende niveaus een genoegen is om te spelen. De club zit niet stil, maar investeert in alle faciliteiten: van baan, oefengelegenheid tot clubhuis. Een voorwaarde om top te zijn en vooral om top te blijven. Stilstand op golfbanen betekent per definitie achteruitgang.” • “De Eindhovensche is wat royaler van opzet en wat meer ‘masculine’ dan de Pan, maar met wat minder natuurlijke ondulaties. De club loopt nog wat achter op De Pan bij de ambitie om de baan droog, hard en schraal te onderhouden. Maar het jaren geleden ingezette beleid om veel te kappen en oog te hebben voor de ontwikkeling van heide wordt goed gecontinueerd. Onder leiding van een nieuwe baancommissie wordt het beleid om langzaam weer op te schuiven naar het oorspronkelijke open heathland karakter van de baan goed voortgezet.” • “Prachtig gelegen baan met een aantal briljante Colt holes. Hoogtepunten zijn de risk-and-reward tweede hole 2, de semi-blinde par-3 derde, de strategische hole 5, de par-3 achtste en de punchbowl-green van 18. Doorgaans zijn de greens zeer goed.” • “Hole 2 van de Eindhovensche en hole 10 van De Pan zijn de beste korte par-4’s van Nederland.” • “Na De Pan is dit de beste heide- en bosbaan van Nederland. Zeer gevarieerd. (En een championship test als je dit belangrijk vindt.)” • “Een geweldige routing door het bos en daardoor een unieke setting. Geweldig dat de club de baan weer een klassieke heathland course maakt. Zwakke punten in de baan zijn aangepakt (hole 17 en hole 1). Er mag nog wat meer variatie in de holes komen, maar we horen van insiders dat daaraan gewerkt wordt.” • “Er is heel veel verbeterd, waarvoor veel lof, maar er valt ook nog veel te verbeteren. In het bijzonder de achtste hole. De Eindhovensche heeft nog iets te veel middelmatige holes, zeker op de tweede negen, ander zou de baan nog hoger in de Top 50 staan.” Zoals hierboven al min of meer vermeld: de club streeft bij alle werkzaamheden naar een heidebaan conform de principes van architect Harry Colt met een hardheid van de speeloppervlakken en een rol van de bal zoals op een klassieke links- of heathland-baan. De Eindhovensche, sinds 2017 GEO-gecertificeerd, wil deze kwaliteit bereiken door “duurzaam baanbeheer met minimale bestrijdingsmiddelen en optimaal watergebruik”. Om het karakter van een heathland course nadrukkelijker tot uiting te laten komen, is het budget verruimd. Dat maakt het mogelijk om frequenter te topdressen en beluchten. Onderzoek van de bodem heeft geleid tot het doseren van calcium, wat eveneens het bodemleven en de bodemstructuur ten goede moet komen. Dit alles moet gaan leiden tot drogere en hardere speeloppervlakten – fast and firm. Nederheide, het landgoed waar de baan ligt, werd in 1928 gekocht door de heer en mevrouw Philips-de Jongh. Zij gaven vrijwel direct aan de Engelse golfbaanarchitect Harry Colt de opdracht om een baan te ontwerpen in dit gebied van 136 hectare met een groot bos en veel heide, vennetjes en beekjes. Zijn ontwerp bestaat uit twee klassieke 9-holes lussen. In het ven voor het clubhuis wordt in de zomer gezwommen en in de winter wordt erop geschaatst. Net als bij de Haagsche en De Pan wordt nog steeds de originele routing gespeeld. In de afgelopen jaren heeft de club veel stappen vooruit gezet. In 2020 is een niet originele Colt-bunker weggehaald. Deze bunker lag aan de rechterzijde van de green van hole 9 en is vervangen door apron, rough en heide. In 2018 al is op de 12de hole de gele, rode en blauwe tee teruggebracht volgens het originele Colt-ontwerp. En recentelijk is de eerste tee totaal gerenoveerd. Het is nu een lange en brede tee die plaats geeft aan de witte, gele en blauwe teemarkers. Ook is de green van hole 1 gerenoveerd. Hierbij is, met de principes van Colt in het achterhoofd, de bunker zichtbaar gemaakt. Links van de green is een ruime run-of area gecreëerd. Door deze aanpassingen is het greencomplex aanzienlijk interessanter geworden. Daarnaast is de fairway op het tweede deel van hole 17 gerenoveerd. Dit gebied naast het ven was in de winter maanden drassig. Dat is nu verbeterd met nieuwe drainage en een waterdoorlatende toplaag. Het benadrukken van het heidekarakter blijft een speerpunt. Jaarlijks worden 5.000 tot 10.000 heideplanten verwerkt. Zo zijn er fraaie heidegebieden ontwikkeld links van de green van hole 2 en rechts van de fairway van hole 17. Een nieuw heidegebied tussen de eerste tee en de green van 9 sluit nu mooi aan op de heide tussen de puttinggreen en het clubhuis. In 2022 zal de heide achter de rechter fairwaybunker op hole 5 aangesloten worden op het grote heideveld rechts van hole 5 en hole 6. De club streeft naar een zo natuurlijk mogelijke uitstraling. Daarom zijn de felgekleurde teemarkers van vroeger vervangen door matgroene markers. De prullenbakken zijn minder zichtbaar opgesteld en voorzien van dezelfde afwerking als de nieuwe teemarkers. Roping-palen zijn vervangen door lagere, donkergroene exemplaren. Gedateerde accessoires bij de eerste tee – zoals een ballenwasser, mededelingenbord, prullenbak en ballengoot – zijn verwijderd of verplaatst, waardoor de eerste tee nu rustiger en verzorgder oogt. Het greencomplex van 18 is afgebakend met een post-and-rail. De Eindhovensche streeft er ook naar om de werkpaden zoveel mogelijk uit het zicht te halen. Zo wordt het pad rechts van hole 5 tien meter naar rechts verplaatst, waardoor het in de bestaande heide nog maar nauwelijks zichtbaar is en niet meer in het spel ligt. Eind 2021 is – als onderdeel van het bosbeheerplan – afscheid genomen van enkele niet-inheemse Amerikaanse eiken. Daarnaast worden delen van het bos gedund om de biotopen meer licht en lucht te geven. Dat dunnen gebeurt sinds 2015 op structurele basis. Op strategische plekken worden doorkijken gecreëerd naar de mooie vennen waarvan er veel nu nog onzichtbaar zijn. Door deze dunning worden de speeloppervlakten meer blootgesteld aan zon en wind, wat de kwaliteit van greens, tees en fairways ten goede komt. Markante bomen laat de club meer tot uiting komen door concurrerende begroeiing te verwijderen of te snoeien. De Eindhovensche had in 2021 veel last van engerlingenschade. In 2022 hoopt de club de schade te voorkomen en minimaliseren met een aanpassing in het fairwaybeluchtingsprogramma. In mei 2019 heeft de club het gerestaureerde clubhuis uit 1928 heropend. Het is gerestaureerd in de oude stijl, maar op het gebied van duurzaamheid en energiezuinigheid zijn er grote verbeteringen doorgevoerd. De sfeer en symmetrie van het klassieke gebouw zijn bewaard gebleven.

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over de Eindhovensche
“Dit was de eerste klant van Infinite Variety Golf Design in Nederland, en we zijn dan ook trots dat we al meer dan 15 jaar de huisarchitect zijn op de Eindhovensche! In die 15 jaar hebben we een lange-termijnplan opgesteld voor de baan waarvan ieder jaar een beetje wordt uitgevoerd. Ondertussen hebben we al veel van de holes gerestaureerd (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 12, 15, 16, 17). Veel focus was er om meer kort gras rond de greens te krijgen, de bunkers terug te brengen in de stijl van Colt, en om op veel plaatsen de heide terug te brengen. Ook is er een 5-holes par-3 baan gebouwd, waarbij er concrete plannen zijn deze naar negen holes uit te breiden. Dit alles is niet ongemerkt gebleven, zowel nationaal als internationaal; in deze periode steeg de Eindhovensche in de gezaghebbende Golf World rankings van Continentaal Europa van de 81ste naar de 27ste plaats, een van de grootste stijgingen in de geschiedenis van deze ranglijst.” – Frank Pont

6 (6) Hilversumsche Golf Club

Hilversumsche Golf Club
Hilversumsche Golf Club

(1918/1928, H. Burrows, Del C. van Krimpen, Colt, Alison & Morrison, aanpassingen Kyle Phillips, aanpassingen Michiel van der Vaart) – De Hilversumsche wint maar net van de Rosendaelsche en dat is vooral dankzij de Colt-holes (3 t/m 7 en 13 t/m 17).

Lees verder
De Hilversumsche is een prachtige heide- en bosbaan met een rijke Colt-historie. “De Hilversumsche is misschien niet de mooiste bosbaan in ons land maar wel de beste”, vindt een van de leden van het Top 50-panel. “Niet voor niks is dit de enige van de oude bosbanen waar het Dutch Open kan worden gespeeld.” Zwakkere punten zijn de routing en de uit-de-toon aanpassingen van Kyle Phillips (zoals greens 9 en 18 en hole 10). Daarnaast zijn sommige holes dichtgegroeid en lijken enkele te veel op elkaar. Gelukkig werkt de ploeg van hoofdgreenkeeper Adjan Verploegh hard aan heide-ontwikkeling en een droge en harde ondergrond, waardoor de Hilversumsche het oorspronkelijke heidebaankarakter terugkrijgt. En gelukkig doet architect Michiel van der Vaart aanpassingen die beter aansluiten bij het oorspronkelijke ontwerp. De Hilversumsche, waar begin 2019 een nieuw clubhuis is geopend, speelt al sinds 1918 op de huidige locatie. Het begon daar met negen holes naar een ontwerp van Henry Burrows. De baan werd in 1928 uitgebreid naar 18 holes. Harry Colt ontwerp toen tien holes op het heideterrein (nu de holes 3 t/m 7 en 13 t/m 17). Langzaam maar zeker veranderde de heidebaan in een heide- en bosbaan. De meest voorkomende bomen zijn vliegdennen, eiken en berken. Het Top 50-panel juicht het baanbeleid van de Hilversumsche toe. De sinds sinds 2010 GEO-gecertificeerde vereniging formuleert dat als volgt: “De Hilversumsche Golf Club draagt zijn architect, Harry Shapland Colt, en zijn gedachten over heidebanen, een warm hart toe. Het beleid is gericht op het creëren van een zo open mogelijk landschap met heidevelden, kleine bosjes met grove den en berk en verspreid staande vliegdennen. Het bos wordt gericht uitgedund en het heideareaal vergroot, afgewisseld door stuifzand.” In de afgelopen jaren zijn verschillende aanpassingen gedaan. In de winter van 2021 zijn rond het clubhuis – in het gebied van de aanliggende holes 9, 1 en 18 – bomen gekapt en is het gebied rechts van hole 7 meer open gemaakt. De bovenste strooisellaag van de grond is verwijderd, waardoor er spontaan weer heide groeit – door het heidezaad dat in de oude zandgrond eronder zit. Verder hebben leden onder aanvoering van de greenkeepers, in het kader van “Samen maken wij de baan mooier”, vaart gegeven aan twee projecten. Het eerste project betrof het uithalen van opschot in de bosranden rondom tees, fairways en greens rond de holes 2, 9, 13, 14 en 17. Het tweede geslaagde project is onderdeel van het heideplan dat de Hilversumsche heeft opgesteld. Tussen de holes 1 en 18 zijn 20.000 heideplantjes geplant door leden en greenkeepers. Op deze manier is het directe zicht vanaf het clubhuis op de heidebaan verfraaid. Eerder al zijn op hole 4 twee heidegebieden hersteld door aanplant. In 2022 zal het gebied met heide tussen 1 en 18 verder uitgebreid worden. Verder is de focus gericht op versterking van de natuurlijke geulverbinding tussen hole 10 en 11 en uitbreiding van de gebieden met zandverstuivingen. Hierdoor krijgen grassen, kruiden en heide meer ruimte. Een ander project op de Hilversumsche is de aanleg van beregening rond bunkers en paden, waardoor de directe omgeving van de bunkers een mooi aanzicht met gras en heide krijgen en de graspaden tegen een stootje kunnen. De club heeft eerder al de oefenvoorzieningen aangepast. Er is onder meer een nieuwe putting green en chipping green met bunker aangelegd. Het Top 50-panel is zoals altijd een beetje verdeeld over de Hilversumsche, maar uiteindelijk is iedereen groot fan van de baan en het beleid dat gevoerd wordt na de aanpassingen door Kyle Phillips. • “Wie door de routing heen kijkt, ziet een geweldige golfbaan. Geweldige par-3’s! Jammer dat sommige holes iets te veel op elkaar lijken.” • “Het kappen van loofbomen komt de kwaliteit ten goede komt en het onderhoud is met sprongen vooruit gegaan.” • “Hilversum wordt in mijn ogen ondergewaardeerd. Je kunt zeggen dat de routing niet goed is, je kunt ook zeggen dat de routing behoorlijk goed is gezien de beperkingen die door het terrein worden opgelegd. Zoals de routing van De Pan briljant is, zo is routing van de Hilversumsche gewoon praktisch! Maar de grote hoeveelheid aan gelijksoortige holes en de vele bomen blijven een probleem. Verder betreur ik het verlies van de oude negende green en de oude par-3 tiende en ik hield erg van de oude achtste die nu te lang speelt. Ik hou erg van de eigenzinnige holes 2, 4, 8, 12, 14, 15, 16, 17 en de ietwat wreedaardig moeilijke holes 4, 6, 11 en 15. De nieuwe shaping rondom de green van hole 18 zie ik als een mislukking, niet in de stijl van de Hilversumsche, maar het is een goede hole. Ik droom van een aanpassing waarbij alle bomen rechts van hole 18 vervangen worden door een heidelandschap met schrale bunkers en enkele pijnbomen om de hole een nieuwe definitie te geven.” • “De Hilversumsche is altijd een feest om te spelen. Minpunten zijn de chaotische routing, de geforceerde aanpassingen door de jaren heen (bijvoorbeeld de par-3 tiende naast het clubhuis) en de par-4 en par-5 holes van vergelijkbare lengte. Individueel zijn de holes van zeer hoog niveau, met een aantal kwinkslagen. De par-4 tweede is een geweldige korte par-4.” • “Met Michiel van der Vaart wordt gewerkt aan het verder ontwikkelen van het heathland-karakter van de baan (en misschien ook wel een beetje aan het de-Amerikaniseren van een aantal elementen van Kyle Philips?). Holes 13 t/m 16 behoren tot de fraaiste voorbeelden van heathland course holes in Nederland.” • “Het ontwerp van de Hilversumsche is een bewijs dat je met subtiele shaping, humps and mounds veel variatie kunt creëren op minimalistische wijze.” • “Een golfterrein met prachtig ‘ground movement’ maar een vreemde routing en nog steeds veel te veel bomen en te veel lange, smalle lange par-4 holes die hetzelfde gevoel geven.” • “Te veel holes lijken op elkaar en zijn daardoor moeilijk te herinneren. De verlengingen voor de ‘Opens’ hebben de baan geen goed gedaan; sommige par-4’s zijn net zo lang als de par-5 er direct naast. De kwaliteit van de speeloppervlakken kan beter voor een club als de Hilversumsche. De baan is wel goed speelbaar voor alle niveaus en de heide-ontwikkeling op het terrein is een enorme stap vooruit.” • “Het onderhoud lijkt er op vooruit te zijn gegaan. Bij een bezoek in een heel natte en koude periode lag de baan er gezien de omstandigheden goed bij.”

 

Architecten Gerard Jol en Michiel van der Vaart in 2019 over de Hilversumsche
“Sedert 2013 zijn wij de ‘huisarchitecten’ van Hilversumsche Golf Club. Geopend in 1918 en in 1928 verlengd naar 18 holes door H.S. Colt. De Hilversumsche is 27 keer gastheer geweest van het Dutch Open. Voor elke baanarchitect is het een grote eer om voor een dergelijke golfclub, met zo’n rijke historie, te mogen werken. Naast aanpassingen aan diverse bunkers en runoffs in de baan hebben we het greenvlak van hole 3 vergroot en deels aangepast. In 2018 hebben we alle oefenelementen vernieuwd, meeliftend op alle activiteiten rond de bouw van het nieuwe clubhuis. Eind 2019 zal het geheel vernieuwde deel van de fairway van hole 9 speelklaar zijn. Een grote verbetering is de heidetuin aan de kop van de parkeerplaats. We hebben het voor elkaar gekregen om het historische vijvertje naast het clubhuis om te vormen naar ruige zandduinen met heide-achtige beplanting. Het moet voor de bezoekers van de Hilversumsche de eerste kennismaking zijn met wat ze te wachten staat, een heidebaan in het bos.” – Gerard Jol en Michiel van der Vaart

7 (7) Rosendaelsche Golfclub

De Rosendaelsche Golfclub
De Rosendaelsche Golfclub

(1910, A.A. Del Court van Krimpen, 1977 uitbreiding Frank Pennink, aanpassingen Donald Steel, Christoph Staedler) – De Rosendaelsche ligt in een voor golf gemaakt landschap en heeft juweeltjes van holes, maar er zijn ook enkele zwakkere exemplaren en holes die afwijken in stijl.

Lees verder
De jury is verdeeld over de bunkerstijl van architect Christoph Staedler maar vol lof voor het onderhoud, inclusief bos- en heidebeheer. De kwaliteit is sterk verbeterd onder leiding van hoofdgreenkeeper Marco Mooren en wat lag de baan er prachtig bij tijdens het eerste Big Green Egg Open (juli 2021)! Nog iets meer aandacht voor bos- en heidebeheer en een steviger speeloppervlakken en dan wordt het nog fijner om te spelen op de baan met de oudste holes van Nederland! Na de oprichting in 1895 verhuisde de Rosendaelsche Golfclub in 1908 naar haar huidige plek in het golvende landschap van de Veluwe. De baan is een ‘treelined course’ afgewisseld met open stukken die de natuurlijke ondulaties van het gebied accentueren en ruimte geven aan lage begroeiing zoals heide en grassen. Naast het unieke landschap van de Veluwe onderscheidt de baan zich met de vroege ontwerpstijl van golfbanen uit het begin van de 20ste eeuw. Veel van de oorspronkelijke holes zijn bewaard gebleven: de Rosendaelsche is de trotse eigenaar van de oudste holes van Nederland die nog steeds bestaan ( (het voormalige Nederlands-Indië niet meegeteld). “De moeilijkheidsgraad van de Rosendaelsche is geraffineerd en ongrijpbaar, mede door de invloeden uit de beginfase van de baan”, zegt de club zelf. “In het begintijdperk – zonder groot materieel – was grondverzet beperkt mogelijk. De ondulaties in de baan zijn daardoor natuurlijk en bedriegen menig speler. De baaninrichting met geraffineerde uitdagingen en het hoge niveau van onderhoud maken het spelen op deze meer dan honderd jaar oude Championship Course elke keer weer een memorabele gebeurtenis.” In 1895 hoorde de Rosendaelsche bij de voorlopers en dat is volgens de club nog steeds het geval: “Een progressief baanonderhoudsplan samen met een nieuwe minimalistische baanstyling zorgen ervoor dat de baan in alle seizoenen nóg meer één wordt met haar omgeving.” De Rosendaelsche is sinds 2012 in het bezit van het GEO certificaat. De baan wordt onderhouden zonder gebruik te maken van chemische bestrijdingsmiddelen. Bij het Big Green Egg Open van 2021, een wedstrijd van de Ladies European Tour, werd de baan van de Rosendaelsche door organisatie en speelsters geroemd om haar zeer hoge kwaliteit. De Rosendaelsche onderscheidt zich ook door goede en ruim opgezette oefenfaciliteiten. De club streeft ernaar dat alle facetten van de sport geoefend kunnen worden met condities die hetzelfde zijn als in de baan zelf. Het Top 50-panel zegt het volgende over de Rosendaelsche: • “De Rosendaelsche laat zien dat je ook, of misschien juist, als oude club het inzicht en de moed moet hebben om te veranderen. De aanpassingen die aan de baan zijn uitgevoerd – inclusief de toevoeging van nieuwe holes, de oefenfaciliteiten en de vernieuwing van de bunkers – vind ik zeer geslaagd. De baan is in de regel hard en daardoor een uitdaging voor goede spelers en prettig te spelen voor minder goede spelers vanwege de extra rol op de bal.” • “De Rosendaelsche heeft in mijn ogen het beste stuk land van alle Nederlandse bosbanen. Op onderhoudsgebied zijn een paar tandjes bijgeschroefd. Er zijn veel bomen gekapt om het heidekarakter terug te brengen en er zijn mooie vista’s gecreëerd. Alleen de greens zijn helaas nog niet altijd op niveau (soms hobbelig, langzaam en niet true). Een ander verbeterpunt: de baan zou in de natte maanden iets firmer moeten worden.” • “De Rosendaelsche is inmiddels al weer enkele jaren terug van weggeweest. De kwaliteit van de totale golfbaan is goed vooruit gegaan, al wijkt de stijl van de nieuwe holes architectonisch af van de oorspronkelijke holes. De kwaliteit en duurzaamheid van het onderhoud is goed, waarbij men probeert om de baan mooi droog te houden. De geluidsoverlast van de snelweg op een aantal holes blijft een storende factor op deze verder prachtige golfbaan.” • “In mijn perspectief heeft de Rosendaelsche de verkeerde architect gekozen voor de renovatie, maar het is desondanks een goede baan. Met de juiste architect had de Rosendaelsche de Einhovensche kunnen passeren in de Top 50.” • “De mix van bunkerstijlen (traditioneel Coltish versus ondiep “Costa del Sol”) doet de baan geen goed. De nieuwe holes voelen wel steeds beter aan. Holes 2 en 16 zijn de mooiste holes van de baan. Hole 18 is helaas een anticlimax.” • “Ik vind dat de Rosendaelsche overgewaardeerd wordt. Er zijn geweldige holes (1, 2, 3, 5, 11, 16) maar de baan is ook een mix van stijlen en een mix van oude en nieuwe holes. De routing en bunkerstijl ontbreken samenhang.” • “De Rosendaelsche heeft minder sterke holes (4, 8, 9, 10,11, 17, 18) maar gelukkig ook enorm veel juweeltjes. De omgeving en setting zijn wel van een hoog niveau. Het bosbeheer is van hoge kwaliteit, divers en ‘schoon’. De kwaliteit is de afgelopen jaren enorm toegenomen.” • “Er zijn veel bomen gekapt, de heide is ontwikkeld en de kwaliteit van de fairways is verbeterd. In de wedstrijd van de Ladies European Tour liet de Rosendaelsche zien dat de baan echt kan pieken. Het is jammer dat hole 18 zo ver van het clubhuis is verwijderd en in de knel komt met hole 10.”

8 (9) Bernardus Golf

De golfbaan van Bernardus
De par-3 17de van Bernardus

(2018, Kyle Phillips) – Tot 2020 was De Lage Vuursche de beste moderne baan van Nederland maar die titel is afgepakt door Bernardus.

Lees verder
Bernardus heeft tekortkomingen (net iets te weinig ruimte voor 18 holes, af en toe een op-en-neer gevoel) maar de subtiele shaping van de greens en hun directe omgeving maken de baan een leuke en uitdagende test voor spelers van alle niveaus. Ook voor toppers: Bernardus heeft die de test als toneel voor het Dutch Open van 2021 glansrijk doorstaan. Door de zanderige ondergrond en het toponderhoud is een ronde een waar feest! Het Top 50-panel over Bernardus: • “Een geweldige ondergrond voor golf, fast and firm galore! De eerste negen overschaduwt de tweede negen in kwaliteit, ook door het beschikbare terrein. Als de baan volwassener wordt, met name de heide- en roughgebieden, zal de speelkwaliteit verder verbeteren.” • “Het Dutch Open heeft de baan echt op de kaart gezet. Plezierig om te spelen, onderhoud een dikke 10. Bernardus is voor mij de beste nieuwe baan van Nederland. Geld maakt niet alleen gelukkig maar ook een mooie en duurzame golfbaan!” • “Een geweldige high-end ervaring maar er zijn 18 holes aangelegd in een gebied dat zich leende voor 13 holes. En er is een zekere monotonie van de tee.” • “Net als op De Lage Vuursche werd ontwerper Kyle Phillips op Bernardus beperkt in de mogelijkheden door de omvang en vorm van het terrein. Maar in Cromvoirt is hij erin geslaagd een samenhangend geheel te maken. Hier en daar misschien wat eenvormig en met het gevoel dat holes op en neer worden gespeeld. Maar alles bij elkaar een sublieme golfbaan. Subtiele shaping van fairways, green surrounds en greens van eenzame klasse en onderhoud op zeer hoog niveau. De oefenfaciliteiten zijn spectaculair goed.” • “Bernardus is de baan met de hoogste speelkwaliteit van Nederland: wat een prachtig onderhoud wordt hier verricht. De baan is ondertussen echt volwassen geworden. Als de heide nog meer aanslaat is het plaatje compleet. Sommige holes zijn een beetje ‘van hetzelfde’, maar alle individuele groencomplexen zijn van zeer hoge kwaliteit en zeer gevarieerd.” Bernardus, sinds 2020 GEO-gecertificeerd, is klaar voor de toekomst: de baan is zo aangelegd dat ze duurzaam onderhouden kan worden. Bernardus bestaat volledig uit roodzwenkgrassen, van tee tot rough. Hier is voor gekozen met het oog op duurzaamheid. De natuur op en om de baan wordt zoveel mogelijk gestimuleerd en de hoeveelheid water en meststoffen wordt zoveel mogelijk beperkt. “We maximaliseren lucht en minimaliseren water”, zegt het management van Bernardus. “We werken aan een uitstekende balans van grondleven en laten de natuur zoveel mogelijk zelf doen. We hebben nog geen enkele keer chemische bestrijdingsmiddelen hoeven te gebruiken.” Niet alleen streeft Bernardus naar de top op het gebied van duurzaamheid, ook de kwaliteitsambitie is hoog: een baan die in elk seizoen van het jaar in perfecte staat verkeert en fast and firm speelt. Om de beoogde doelen te bereiken heeft Bernardus een groot onderhoudsteam dat bestaat uit 17 fulltime greenkeepers. De baan in Cromvoirt heeft bewust geen wintergreens. De greens zijn zo opgebouwd dat ze extreem waterdoorlatend zijn en ook op de meeste winterdagen gebruikt kunnen worden. De baan is nog jong maar zal in de loop der tijd steeds meer het karakter krijgen van een Engelse heathland course. Van oktober 2020 tot en met december 2021 zijn er 183.415 heideplantjes geplant … In 2022 komen daar nog eens 15.000 heideplanten bij. De groei van heide wordt ook gestimuleerd door het uitstrooien van heidemaaisel dat door Staatsbosbeheer uit verschillende natuurgebieden in Brabant wordt gemaaid. “De heide draagt niet alleen bij aan de visuele schoonheid van Bernardus,” zegt het management, “maar is ook een ideale plant voor dier en natuur en past perfect bij onze omgevingsvisie.” Bij de ontwikkeling van Bernardus zijn ruim 1.200 volwassen bomen aangeplant. De baan blijft investeren in de aanplant van bomen en planten op strategische plekken. Op Bernardus zijn spelers “member for a day”. Een dagkaart kost nu (begin 2022) 175 euro. Daarvoor mag je zoveel holes spelen als het daglicht en de bezetting toelaten. Ook mag je met een dagkaart gebruikmaken van andere faciliteiten dan de 18-holes baan (de oefenholes, de drivingrange, de tennisbaan, het zwembad en de gym). Dit geldt ook voor de partner van een “member for a day”.

9 (11) Golfclub De Hoge Kleij

hoge kleij golfbaan
De Hoge Kleij

(1985, Donald Steel, Frank Pennink, aanpassingen Gerard Jol, aanpassingen Frank Pont) – Er gaat weinig boven een goed onderhouden en gevarieerde baan op zandgrond. Dat is een van de redenen waarom de bos- en heidebaan van De Hoge Kleij voor het eerst in de top 10 staat.

Lees verder
Het oorspronkelijk ontwerp is niet top maar na de renovatie van Frank Pont (voltooid in 2012) is er rondom de greens veel te beleven en zijn verschillende herstelslagen mogelijk. Bovendien wordt de baan heel goed onderhouden. Dat is te danken aan het team van hoofdgreenkeeper Tom Maddison (en voor hem Vincent de Vries). De baan kan nu wedijveren met de top van Nederland. De bos- en heidebaan van De Hoge Kleij ligt op een grote heuvel (op het Landgoed Den Treek-Henschoten, dat onderdeel is van de Utrechtse Heuvelrug), maar de hoogteverschillen van wel 30 meter zijn subtiel. De greens zijn in het algemeen vals plat. Heel fraai zijn de bunkers die bedekt zijn met heide. Dat zie je niet vaak in Nederland. Het enige minpunt van De Hoge Kleij is de snelweg die in de buurt loopt (de baan ligt tussen
Amersfoort en Leusden). De Hoge Kleij zegt dat de baan in de afgelopen jaren heeft geprofiteerd van het vakmanschap van hoofdgreenkeeper Tom Maddison: “Zijn Britse kijk op het onderhoud van de baan is niet te missen. Aandachtspunten van de club, die sinds 2018 GEO-gecertificeerd is, zijn verschraling van fairways, tees, greens en green surrounds. Nog frequenter bezanden heeft de kwaliteit duidelijk verbeterd. Het doel om een groot deel van het seizoen een baan te hebben die firm speelt komt steeds dichterbij.” In de woorden van de club zelf is De Hoge Kleij “een baan die, zeker als de greens snel zijn, meer dan uitdagend is voor de topspeler. Tegelijkertijd blijft er aandacht voor de clubgolfer die weliswaar zijn beste spel nodig heeft maar toch verzekerd blijft van een prettige ronde.” In het afgelopen jaar zijn storend aanwezige paden uit zicht gehaald. Een andere kwaliteitsslag is en wordt gemaakt door het bevorderen van heide en structureel onderhoud van het bos. Door ruimte te creëren, kan de baan duurzaam onderhouden worden en heeft de speler spelopties van de tees. Een greep uit de opmerkingen van het Top 50-panel over De Hoge Kleij: • “Rigoureus, smaakvol en succesvol gerenoveerd door Frank Pont. De Hoge Kleij heeft het karakter van een heidebaan met een aantal visuele hoogstandjes. Er is een prachtige doorkijk gecreëerd tussen de greens van 3 en 12.” • “De greens zijn weliswaar allemaal ‘crowned’, maar binnen die categorie is wel voldoende variatie. Rondom de greens is on-Nederlands veel te beleven, wat legio herstelslagen mogelijk maakt.” • “De baan begint ijzersterk. Alleen de vlakkere holes bij de snelweg zijn kwalitatief net een tandje minder.” • “Een fantastische baan. De succesvolle renovaties (het kan dus wel) hebben de baan doen aanhaken bij de classics. Wie hier in de buurt woont en lid kan worden; meteen doen!” • “Van de banen die in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw zijn aangelegd, is De Hoge Kleij zonder enige twijfel de beste. Door veel gesleutel mist De Hoge Kleij wel de samenhang en vanzelfsprekendheid die een echte topbaan heeft. De aanpassingen die in verloop van tijd zijn gedaan, zijn daarvoor te veel zichtbaar. Het onderhoud is vooruitgegaan, maar er zijn te veel aspecten – waaronder de omvang en kwaliteit van de tees, de kwaliteit van de fairways en de beperkte variatie van de greens en green surrounds – die maken dat De Hoge Kleij een goede golfbaan is, maar geen heel goede.” • “De Hoge Kleij is een baan met een zeer hoge kwaliteit van onderhoud. Ze blijven bezig met baanverbeteringen waar nodig en mogelijk. Het verwijderen van de paden uit de carry’s is een goede verbetering. De vals platte greens maken het voor minder goede golfers wel erg uitdagend. En sommige holes laten zich wat moeilijk herinneren.” • “Na alle aanpassingen is de baan een absolute aanrader om te spelen. Kan echt met de topbanen meedoen! Door het mooie landschap, de snelle en goede greens en de mooie bunkers (veel vernieuwd) verveelt de baan niet snel.” Aan het eind van de renovatie door Frank Pont onderging de baan een rerouting; sindsdien eindigt hole 18 bij het clubhuisterras.

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design over De Hoge Kleij
“De Hoge Kleij is een baan die steeds meer waardering ontvangt van de Nederlandse golfwereld. En daar is een goede reden voor. Toen we meer dan tien jaar geleden begonnen met de renovatie was de bunkering visueel niet erg inspirerend en vrij onstrategisch, waren de greenomgevingen moeilijk te maaien en speltechnisch niet erg interessant, was er vrij weinig heide overgebleven en was een aantal holes aan het dichtgroeien. De grondige renovatie bracht de baan veel meer naar zijn oorspronkelijke roots: een meer open heide-/bosbaan, met ruwe Engelse-stijl bunkers en veel kort gras rondom de greens. Tevens werd de baan veel moeilijker voor de betere spelers – de winnende scores op het NK Strokeplay gingen 15 slagen omhoog – terwijl de baan zeer speelbaar bleef voor de gemiddelde speler. De club is verder ambitieus en werkt consequent aan het verder verbeteren van de baan, dus ik verwacht dat de baan steeds meer zal gaan concurreren met de Noordelijke buur, de Hilversumsche … Een van de logische kandidaten om het Dutch Open een keer te houden in de toekomst!” – Frank Pont

10 (8) Golfsociëteit De Lage Vuursche

lage vuursche golfbaan

(1999, Kyle Phillips, Robert Trent Jones jr) – De Lage Vuursche, een ouder topontwerp van Bernardus-architect Kyle Phillips, is een moderne baan met een klassieke uitstraling.

Lees verder
De routing is goed, de variatie is groot en de baan heeft goede én mooie holes. Maar ook erg veel water. Mede door alle waterpartijen, waarmee je op 13 holes te maken hebt, is een ronde een zware opgave voor hogere handicappers. Toponderhoud was altijd een grote troef van De Lage Vuursche. De kwaliteit was in de afgelopen jaren iets minder goed dan in de hoogtijdagen, maar gelukkig is is weer sprake van verbetering. Het Top 50-panel over De Lage Vuursche: • “Een goede baan maar er was net niet genoeg ruimte en daardoor zijn sommige holes minder van kwaliteit.” • “Uitdagende korte par-4 holes zijn de forte van deze baan. Uitdagende maar mooie par-3 holes! De presentatie is altijd top.” • “Een modern baan met een klassieke uitstraling.” • “Een solide routing op een klein stuk land met veel sterke holes. Wel te veel water en sommige holes (14 en 15 bijvoorbeeld) zijn erg moeilijk voor de gemiddelde golfer. Ik ben een groot fan van de 11de hole.” • “Geweldige routing met veel variatie, een van de beste championship courses van Nederland. De kwaliteit is goed maar niet op het peil dat de club nastreeft. De greens bevatten erg veel straatgras met alle problemen die daarbij horen. De baan is moeilijk voor hogere handicappers.” • “Goed ontwerp, uitdagende holes. De greens zijn beter geworden maar de fairways zijn buiten het seizoen vaak wat nat.” • “De beste golfbanen in de wereld geven het gevoel van een beeldhouwwerk dat uit één stuk marmer is gehouwen. De balans en de flow van de afzonderlijke holes vormen er een naadloos geheel. Vanaf de afslag op de eerste hole tot de putt op de 18de green is er sprake van een samenhangende en harmonieuze ervaring. Dat gevoel is er op de Lage Vuursche niet. Terwijl er genoeg mooie en interessante holes zijn. De beperkingen van het terrein waarop de baan is aangelegd en de verschillen in stijl en sfeer geven de baan een fragmentarisch karakter. Het onderhoud is goed, maar niet op het niveau van een topbaan.” Golfsociëteit De Lage Vuursche heeft in de afgelopen jaren geen grote baanaanpassingen uitgevoerd. Wel zijn er volgens de club positieve stappen gemaakt in het verbeteren van de toplaag van de greens. Dat is het gevolg van meer prikken en bezanden om de toplaag meer lucht te geven en de vorming van vilt tegen te gaan. Voorts worden de greens in de zomermaanden meer gerold in plaats van gemaaid. De Lage Vuursche heeft recent de gehele waterhuishouding in kaart gebracht, waarbij vooral het afvoeren van water (of juist het bufferen van water) beter gecontroleerd wordt. Door deze stap is de toplaag van de fairways enorm verbeterd. In 2022 zal de club eerst het besturingssysteem van de beregeningsinstallatie vervangen. Aansluitend zullen de sprinklers van de greens, tees en fairways vervangen worden. Ook worden er sprinklers bijgeplaatst. Dat maakt het mogelijk om de juiste hoeveelheid water op het juiste moment op de juiste plaats te krijgen. Dat leidt tot een betere kwaliteit en waterbesparing.

11 (12) The International

The International golfbaan
The International

(2013, Bruno Steensels, Ian Woosnam) – The International is een uitstekend ontwerp: leuk voor iedereen en voor betere spelers een echte test.

Lees verder
De baan tussen Schiphol en Amsterdam is gestegen in de Top 50 omdat het onderhoud sterk is verbeterd. Helaas is de rough erg vet en taai en is de baan in de winter niet zo droog als je zou wensen. Het commentaar van het Top 50-panel: • “Een interessant, verrassend strategisch design. Hier zie je dat Bruno Steensels wel erg goed is om van scratch een golfbaan te bouwen, terwijl er op zijn renovaties vaak wel en ander aan te merken is.” • “Hole 3 en 5 onderscheiden zich in negatieve zin. En de locatie onder de rook van Schiphol en aan de rand van snelwegen is niet ideaal voor een golfbaan.” • “Leuke holes met interessante greencomplexen en uitstekend onderhoud. De holes zijn visueel prachtig aangelegd, je kunt zien dat achter elk heuveltje een gedachte zit. Het Nederlandse Le Golf National (ondanks de naam The International) vanwege het championship course-karakter, het gevoel en omdat de baan gebouwd is op ooit braakliggende grond.” • “Door constante verbeteringen in onderhoud is de kwaliteit toegenomen. Maar de rough in de zomermaanden is wel erg ‘penal’. Het strategisch ontwerp van The International is het beste van de moderne high-end banen. Bijna alle holes stellen vragen vanaf de tee. De mix van strategic, heroic en penal holes is ideaal. Holes 3, 8, 14, en 16 horen bij de beste moderne holes van Nederland.” • “Veel holes verleiden de speler tot ijdele keuzes, course management maakt je een winnaar op The International.” • “Het KLM Open van 2019, met Sergio Garcia als winnaar, heeft laten zien dat The International de kwalificatie ‘moderne championship course’ absoluut waarmaakt. De baan biedt een goede en eerlijke test voor de allerbeste spelers. Als er van de kortere tees wordt gespeeld, is de baan ook voor de gemiddelde clubgolfer prettig en uitdagend. De routing is uitstekend, zeker voor een moderne baan, en de variatie in de afzonderlijke holes is groot. Door handig gebruik te maken van het terrein en goede shaping, lijkt iedere hole op zichzelf te staan. Dus hier geen op-en-neer gevoel zoals dat bij enkele nieuwe high-end banen wel het geval is. De conditie van de baan is in de zomer op hoog niveau. In de randen van het seizoen en tijdens de wintermaanden laat de conditie echter te wensen over. Veel plekken in de baan worden dan zacht en wat modderig. Om een topbaan te zijn met firm and fast playing conditions gedurende het grootste deel van het jaar zijn aanvullende maatregelen nodig. Sowieso zijn dergelijke condities, met harde fairways en greens, gevraagd om het baanontwerp volledig tot zijn recht te laten komen.” • “Een goed ontwerp met geïsoleerde holes waardoor je even vergeet waar je bent. Als je je ogen niet te veel opent, waan je je in de zomer soms even op een linksbaan.” • “Het is moeilijk om alle holes goed te herinneren, dit geeft wel een beetje de zwakte van het ontwerp aan. De kwaliteit is wel van een hoog niveau, hoewel The International volgens mij niet de kwaliteit haalt die de club pretendeert te halen.” • “De verschralingen die worden uitgevoerd zijn veelbelovend maar The International blijft in de winter een ‘vette’ baan. Die condities botsen met de gewenste ‘linksstatus’. Er moet nog meer geld in de baan gestopt worden.” • “De kwaliteit van de greens is enorm vooruitgegaan ten opzichte van een aantal jaar geleden. De fairways zijn in de wintermaanden helaas te nat, er komt dan te veel klei door het gras heen.” The International was in 2019 gastheer van het KLM Open. De baan in Badhoevedorp was eerder ook gastheer van het Deloitte Ladies Open (2013 en 2014) en het Dutch Senior Open (ook 2013 en 2014).

 

Architect Bruno Steensels over The International
“Sinds 1989 zijn wij (Joan Dudok van Heel en ikzelf) betrokken geweest bij dit project, toen uitgegaan van Schiphol Real Estate, met een uitschrijving van een tender. Later, in 2002, heb ik het contract getekend met de heer Welling, en ben ik persoonlijk betrokken (MasterGolf International) bij het ontwerp en de uitvoering zoals het er nu uitziet. In 2012 heeft de opdrachtgever Ian Woosnam erbij betrokken als de Brand Name, waarbij Ian Woosnam twee bezoeken heeft uitgevoerd in bijzijn van mijzelf. Alleen de ‘Woosie-bunker’ is daarvan ontstaan, de fairwaybunker langs de waterpartij bij hole 18. Het terrein is ongeveer 65 hectare groot en bevatte in het midden een zandwinningsput van ongeveer 30 meter diepte welke daarna weer opgevuld is met bouwpuin. Het bestaande maaiveld lag op ongeveer 4 meter NAP en de opgevulde put na vulling op 4 meter hoger dus 0 NAP. Na een extra 550.000m³ grondaanvoer komen we tot het huidige resultaat waarbij de scheiding tussen huidig maaiveld (-4 meter) van de randgebieden en het opgevulde bouwput 4 meter hoger, in het middengebied niet meer herkenbaar is. Het verschil tussen het laagste peil (waterpeil links hole 7 op ongeveer -6,5 NAP) en het hoogste peil (heuvels achter tees hole 11 op ongeveer +7 NAP) betekent een hoogteverschil van ± 13,5 meter. De eerste lus van negen holes ligt ‘clockwise’ aan de buitenzijde van het terrein, waarbij de tweede lus van negen holes ‘counter clockwise’ is ingeplant in het middengebied, met een clubhuisinplanting welke excentrisch gelegen is in het noordwesten (was verplicht!). De drivingrange heb ik na veel debatteren eruit kunnen trekken en aan de overzijde van de weg kunnen plaatsen, een kwestie van extra ruimte regenereren voor de 18-holes baan. De opdracht was een baan te creëren voor eigen leden en voor een ‘European Tour Dutch Open’, welke nu ook zes jaar later, in 2019, op deze baan is georganiseerd. Dit was geen sinecure zaak als je weet dat beide groepen erg sterk verschillen. Extra ‘championship tees’ hebben we geïntroduceerd samen met extra grote geonduleerde greens, zeg maar twee greens in één green, zodat aan beide groepen gedacht werd. Vanuit de ‘landing area’s’ zijn alle afstanden van de tees uitgerekend zodat alle landing area’s met hun hazards voor iedere categorie van speler voldaan werd. Gevoelige ondulaties werden uitgetekend zodat elke hole praktisch solitair wordt bespeeld. Ik wou 18 verschillende holes creëren in een meer ‘inland links’ karakter. Daarbij zijn drie verschillende filosofieën gebruikt gebaseerd op ‘strategic’, ‘heroic’ en ‘penal’ design-principes. Deze baan is gebouwd met de hoogste specificaties bekend als de ‘USGA Specifications’, samen met het ‘Storm Suwer System’, het systeem dat het hemelwater direct afvoert via opvangputten, gelegen in de depressies, naar de waterpartijen en dit samen met een zandlaag (sand capping) op de fairways. De laatst gehomologeerde hoogwaardige grassen werden gebruikt voor duurzaam beheer en met inbegrip van minder noodzakelijk watergebruik. Het is een baan die vanaf verscheidene keren spelen pas gewaardeerd zal worden omwille van zijn sterk strategische en uitdagende karakter. Defensief spelen is de boodschap, offensieve spelers zullen van goede huize moeten komen.” – Bruno Steensels

12 (13) Noord-Brabantsche GC Toxandria

Noord-Brabantsche Golfclub Toxandria
Hole 4 van Toxandria na een renovatie (foto Clayton, DeVries & Pont)

(1929, Colt, Alison & Morrison, uitbreiding 1937 Morrison/Wim Thunissen, aanpassingen Frank Pont) – Tox probeert al heel lang om de klassieker van Colts partner John Morrison te verbeteren en in de afgelopen jaren heeft de club de juiste weg gevonden.

Lees verder
De recente aanpassingen op bijvoorbeeld hole 4, 13 en 14 worden gewaardeerd, net als het verbeterde onderhoud en de heide-ontwikkeling. Toxandria meldt dat de renovatie, die in 2019 is begonnen, als doel heeft om het originele ontwerp (Colt/Morrison) terug te laten keren, maar met inachtneming van eisen die de moderne golfer aan de baan stelt. De club pakt elk jaar drie holes aan. De aandacht gaat hierbij vooral naar: • het creëren van ruimte in de baan; • aanpassingen van greenomgevingen (run-offs creëren bijvoorbeeld); • het terugbrengen van een meer natuurlijker vorm voor alle bunkers in de baan; • het verlengen van holes waar mogelijk en het creëren van meerdere speelopties. Dit alles moet ervoor zorgen dat de baan moeilijker wordt voor de lage handicapper maar beter speelbaar voor de hoge handicapper. Het doel is ook een terugkeer naar de originele omgeving waarin de baan is aangelegd: een zanderig heidegebied. Toxandria wordt dus weer zo veel mogelijk een heidebaan. Het Top 50-panel is in het algemeen enthousiast over de uitgevoerde en geplande aanpassingen: • “Toxandria een heerlijke klassieke golfbaan met een Colt-backbone. De recente upgrade heeft de baan goed gedaan. Vooral op hole 14 en 17. Er is een goede mix tussen verhoogde greens, back-to-front sloping greens en front-to-back sloping greens – zeldzaam in Nederland. Een goede integratie van nieuwe (hole 5 en 6) of gerenoveerde holes in het geheel blijft de grootste uitdaging. De shaping van de nieuwe bunkering op bijvoorbeeld hole 14 is wat betreft een voorbeeld.” • “Toxandria beweegt in de goede richting door ruimte en zicht te creëren en door kort-grasgebieden rondom de greens.” • “Er is en wordt veel aan Toxandria gesleuteld en dat zie en voel je, maar er zijn veel goede holes.” • “De recente aanpassingen zijn een enorme verbetering – het lijkt alsof de club is ontwaakt en doorheeft dat er iets gedaan moest worden. Helaas blijft de speelkwaliteit nog iets achter in mijn ogen, dat zou de volgende belangrijke stap zijn (werken aan firm and fast spelcondities).” • “Toxandria doet er alles aan om de baan te verbeteren. Dat lukt behoorlijk! Veel waste areas en hei-ontwikkeling, betere greens en vooral ook beter onderhoud. Toxandria maakt echt stappen vooruit.” • “Hole 7 wordt grondig aangepakt en zo verandert er veel ten goede op Toxandria. De baan wordt de laatste jaren steeds beter.” • “Toxandria is geen Colt-baan maar wel een Morrison-baan. Dat is uniek in Nederland; daar moet de club trots op zijn en dat moet de club omarmen.” • “Dit is een baan waar je niet snel genoeg van krijgt. Elke keer dat je op de eerste tee staat, heb je zin in het avontuur dat voor je ligt. Sterke par-3’s, een kenmerk van veel goede en aantrekkelijke banen, dragen daar in belangrijke mate aan bij. Sommige par-4 holes, met name op de de tweede negen, missen misschien wat karakter. Het gevoel van herhaling is hier aanwezig. De finishing hole, die als een verleidelijke femme fatale voor het clubhuis ligt uitgestrekt, is alles behalve saai. Een van de beste en mooiste slotholes van ons land. Hole 5 en 6 die later zijn toegevoegd en in meer open terrein liggen, zorgen soms voor controverse. Ten onrechte, want hoewel ze iets uit de toon vallen, zijn het prima golfholes.” Later meer.

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over Toxandria
“Wederom een club waar we als Infinite Variety Golf Design al bijna 15 jaar jaar mee samenwerken. Op dit moment is de club aan het onderzoeken of we een plan voor de lange termijn kunnen maken waar Toxandria de komende twee decennia op kan varen. Uitgangspunt daarbij is om de baan dichter bij het oorspronkelijke ontwerp van een heide-/bosbaan terug te brengen, de bunkers iets meer in de historische Colt-/Morrison-stijl terug te brengen en meer kortgeschoren gras rond de greens terug te brengen.” – Frank Pont

13 (10) The Dutch

Golfclub The Dutch
The Dutch

(2011, Colin Montgomerie en Ross McMurray/European Tour Design) – De toegenomen waardering voor Toxandria en The International betekent plaatsverlies voor The Dutch.

Lees verder
Wat ook een rol speelt is dat de fijnbladige kwaliteitsgrassen die de greencomplexen van The Dutch zo betrouwbaar maakten steeds vaker concurrentie krijgen van het ongewenste straatgras, wat resulteert in een minder betrouwbare balrol. De aanplant van ‘gorse’ (gaspeldoorn; knalgeel in het bloeiseizoen) verdient veel lof. Hierdoor hebben de holes meer definitie gekregen en is de baan aantrekkelijker geworden. In de afgelopen twee jaar heeft The Dutch voornamelijk de focus gelegd op het verbeteren en verduurzamen van de golfbaan en het onderhoud. De baan is nog relatief jong, zegt het management, en het basisontwerp vraagt daarom op dit moment nog niet om veranderingen of renovaties. The Dutch is sinds 2016 GEO-gecertificeerd. In 2021 heeft het 13 personen tellende greenkeepingteam de greens meerdere malen doorgezaaid met de de beste golfgrassoorten. Deze zijn beter bestand tegen ziekten en droogte. Om de speelbaarheid te verbeteren en de baan het gehele jaar in topconditie te houden, is het drainagesysteem verder uitgebreid. En jaarlijks strooit The Dutch circa 4.000 ton zand op de baan. Het bezanden resulteert in vlakke en schone tees en strakke, goed bespeelbare fairways. The Dutch heeft recentelijk ook aanpassingen aan de rough gedaan. Hoge rough die zorgde voor oponthoud heeft plaatsgemaakt voor maintained rough of plantenvakken met gaspeldoorn (gorse). Door deze aanpak is de doorstroming van flights geoptimaliseerd. Mede met het oog op duurzaamheid is de beregeningsinstallatie efficiënter gemaakt – door sproeiers te verwijderen waar ze niet nodig waren en te verplaatsen naar droge plekken. Daarnaast heeft The Dutch een nieuwe vloot volledig elektrische green-surrounding-maaiers in gebruik genomen. Hierdoor kan de baan stiller worden onderhouden en bovendien wordt er minder CO2 uitgestoten. Ook is geïnvesteerd in elektrisch transport en elektrische golfbuggy’s. Om de biodiversiteit te stimuleren, zijn op verschillende plaatsen in de baan nieuwe natuurstukken aangelegd. De inheemse planten en kruiden die geplant zijn, trekken bijen en insecten aan. Ook is er weer een groot aantal nestgelegenheden voor diverse vogelsoorten bijgekomen. In de komende jaren is de focus gericht op verdere optimalisatie van de hoge rough. The Dutch wil een balans vinden tussen speelbaarheid voor de leden (Members) en uitdaging voor spelers van tourniveau. Dit gebeurt door middel van verschraling en waar nodig het compleet afgraven van de rough. Op die plekken wordt een nieuw zandpakket aangebracht dat wordt ingezaaid met een Hydro-Seeder. In de komende periode zal op meer plaatsen gaspeldoorn (gorse) worden geplaatst, waardoor uitzichten zich concentreren op de betreffende hole en het gevoel van linksgolf gestimuleerd wordt. The Dutch zal ook tijd blijven besteden aan educatie van middelbare scholen uit de omgeving. Het Top 50-panel over The Dutch: • “Een veel betere baan hadden ze op de zompige grond in Spijk, op een klein stuk land met zeer beperkte routingopties, niet kunnen aanleggen. De baan, die zichzelf betitelt als een ‘inland links golf course’, heeft weinig met links te maken, maar is wel verrassend leuk om te spelen. Leuke, gevarieerde holes en een spannende finishing stretch. De greens en surrounds zijn heel mooi geshapet. Kort spel is hier leuk!” • “De shaping is soms erg artificieel maar The Dutch is erg goed voor wat de baan is: een championship polderbaan met holes waar je spel getest wordt.” • “Er blijft een wereld van verschil tussen de eerste en tweede negen, maar de baan is wel volwassener aan het worden, door de aanplant van gorse is de definiëring sterk verbeterd en ontstaan er solitaire holes.” • The Dutch is ‘golf on steroids’ maar (wellicht te?) moeilijk voor high handicappers. Het onderhoud is geweldig en door de letterlijke en figuurlijke volgroeiing naar volwassenheid is de baan verbeterd.” • “Qua ligging is The Dutch bepaald niet de mooiste baan van ons land. En door de vorm van het terrein is de routing niet geweldig. Maar daarmee zijn de minder goede aspecten meteen genoemd. De lay-out van de afzonderlijke holes is zeer sterk. Als het gaat om moeilijkheidsgraad, bespeelbaarheid en visuele aantrekkelijkheid staan de greencomplexen op eenzame hoogte. Ook veel afslagen behoren tot de allermooiste in ons land en de fairways zijn het hele jaar in fantastische conditie. The Dutch heeft aangetoond tot het selecte groepje banen in ons land te behoren waar wedstrijdgolf op het allerhoogste internationale niveau kan worden gespeeld. De aanplant van gorse heeft tot grotere landschappelijke variatie geleid en geeft afzonderlijke holes meer ‘smoel’. En de oefenfaciliteiten zijn top.” • “Er zit geen lekkere flow in The Dutch en de baan bestaat uit een groot aantal zwakke holes en een flink percentage enorm moeilijke holes – zelfs voor een scratchspeler. De kwaliteit van met name de greens is in de afgelopen jaren achteruit gegaan. Bij mijn laatste bezoek was het percentage straatgras in de greens toegenomen. ” The Dutch stond in 2012 voor het eerst in de Top 50 en kwam toen binnen op de negende plaats. De baan was van 2016 tot en met 2018 gastheer van het KLM Open.

14 (16) Golfclub Stippelberg

Golfbaan Stippelberg
Golfbaan Stippelberg

(2011, Spogard & Van der Vaart) – Stippelberg ontbeert een goede routing maar heeft wel een groot aantal ijzersterke holes met fraai geshapete bunkers en greens.

Lees verder
Het niveau van het onderhoud gaat na een dip van enkele jaren weer omhoog. Dat heeft het ontwerp nodig om tot zijn recht te komen en zorgt ervoor dat deze interessante nieuwe baan nu in de top 15 staat. Maar om in de top 15 te blijven, moet het onderhoud blijvend van hoge kwaliteit zijn. In de afgelopen twee jaar heeft Golfbaan Stippelberg op alle holes het bunkerzand vervangen door een betere zandsoort. Ook zijn er in overleg met architect Michiel van der Vaart subtiele aanpassingen gedaan aan enkel bunkers, zodat ze meer in het oog springen en van bepaalde hoeken nog mooier ogen. Om een voorbeeld te geven: ruim tien jaar na de opening van de baan was de fairwaybunker op hole 4 vanaf de tee niet meer goed te zien. Daarom is deze aangepast. En ook een kleine bunker op hole 18 is door een zeer kleine aanpassing veel beter zichtbaar. Op alle holes houdt de architect de zichtlijnen goed in de gaten, zodat de greens, vlaggen en bunkers goed zichtbaar blijven. Op hole 17 zijn kleine aanpassingen gedaan wat betreft de carry en het pad, waardoor storende zaken uit beeld zijn en de hole mooier is geworden. Stippelberg is momenteel aan het kijken, samen met architect Van der Vaart en de greenkeepers, of de par-3 eerste hole een par 4 kan worden. Er wordt ook nagedacht over een aanpassing van de eilandgreen van hole 9 en een bredere landingszone op hole 8. Voorts is de focus gericht op betere bewegwijzering met duurzame paaltjes om de speelsnelheid te bevorderen. Enkele opmerkingen van het Top 50-panel over Golfbaan Stippelberg: • “Prachtige holes met mooie bunkering; misschien wel de beste shaping van de moderne banen in Nederland. De beperkte breedte van de fairways belemmert wel strategische keuzes van de tee. Wat dit betreft is het een low-handicappers course/straight-hitters course.” • “Het onderhoud was in de afgelopen jaren matig – hopelijk is die tijd nu voorbij – maar ik speel graag op deze uitdagende baan. De tweede negen is aangelegd op een iets te klein gebied. De start op een par 3 is ook niet erg sterk.” • “De eerste negen zijn echt goed. Op de back nine zijn er ook wat minder sterke holes. Maar Stippelberg is een verrassende baan.” • “Spelen op Stippelberg is altijd leuk. De greens zijn interessant en de bunkering is onderscheidend. Alleen hole 9 met de eilandgreen is niet op z’n plaats op deze baan.” • “Stippelberg is een ijzersterk ontwerp. De routing is niet ideaal, maar toch heb je hier het gevoel dat je van hole 1 tot hole 18 een samenhangende golfavontuur beleeft. Er is geen hole die verveelt. Daar dragen de ontwerpen van de bunkers en de greens (werk van de jonge Deense architect Philip Spogárd) in belangrijke mate aan bij. Stippelberg hoort in het rijtje ‘high-end banen’ die de laatste 15 jaar in Nederland zijn aangelegd. Het onderhoud is na een moeizame periode weer op pijl gebracht. Als het op hetzelfde niveau zou zijn van bijvoorbeeld The Dutch, zou Stippelberg de beste baan van deze nieuwkomers zijn.” • “Stippelberg is vergelijkbaar met de Swinkelsche, een mooi ontwerp. Maar het is belangrijk dat deze banen met geonduleerde greens goed onderhouden worden, anders worden ze onspeelbaar voor minder goede spelers. De baan gaat nog mooier worden door de uitbreiding van de zandafgraving.” Stippelberg is geopend in 2011 en sinds 2013 GEO-gecertificeerd. Duurzaamheid is een focuspunt van het management, greenkeeping en een grote groep vrijwilligers. De baan is sinds de opening snel volwassen geworden en de heide ontwikkelt zich zeer goed. Bij het heidebeheer worden ook schapen ingezet. Recentelijk zijn er twee insectenhotels en meerdere uilenkasten in de baan geplaatst. Ook zijn er in de afgelopen periode 75 bomen geplant. De baan dankt zijn naam mede aan de oude stuifduinen (“stippels”) die ook op de golfbaan zijn aangebracht. Op het 90 hectare grote complex is naast de 18-holes golfbaan ook een 9-holes par-3/-4 baan te vinden.

 

Architect Michiel van der Vaart in 2019 over Golfbaan Stippelberg
“De Stippelberg is een project waar alles samen kwam. Het project is door Gerard Jol, Philip Spogard en mijzelf als een drieluik ontstaan. Gerard was in de voorstadia betrokken, Philip heeft veel gedetailleerd en ik nam de uitvoering op me. We wilden een echte members course bouwen. Een baan waar je als lid weet waar de bultjes en kuiltjes zijn en die je kunnen helpen een betere score op de kaart te zetten. De golfholes zijn dusdanig ontworpen dat je alle clubs in je tas nodig hebt en zowel een fade als een draw moet kunnen slaan. De baan is gebouwd op perfecte zandgrond. Het resultaat is heide-ontwikkeling, spannende hoogteverschillen en zacht golfende fairways gelegen langs een groot meer en rust. Kortom, alle facetten voor een absolute topbaan. Die internationale erkenning kregen we dan ook in 2011 met de ‘Development of the year 2011’ award van een Amerikaans magazine. Als er een project is waarmee ik zou willen trouwen dan is het wel de Stippelberg … Mijn favoriete hole is de par-4 5de: een haast onmogelijke par 4 die de mannen van de jongens doet scheiden.” – Michiel van der Vaart

15 (15) Golfclub Heelsum (Airborne-/Sandr-holes)

heelsum golfbaan

(2004, Hans Hertzberger, aanpassingen Frank Pont, Steve Marnoch) – Het oorspronkelijk nogal saaie ontwerp is in de loop der tijd veranderd in een interessante heidebaan die uitdagend is voor spelers van elk niveau.

Lees verder
Door aanpassingen van de architecten Frank Pont en later Steve Marnoch is de Heelsumse langzaam maar zeker meer gaan lijken op een klassieke heidebaan (of een “inland links”) zoals je die in Schotland en Engeland aantreft. Landschap en golfbaan lopen vloeiend in elkaar over met als kenmerk ruige bunkers en droogdalen uit de laatste ijstijd. De woeste, arme gronden in de Veluwezoom nabij Arnhem speelden een rol in de geschiedenis tijdens de luchtlandingsoperaties van Market Garden in 1944. Een greep uit het commentaar van het Top 50-panel: • “Van een saai ontwerp is een aantrekkelijke uitdagende baan gemaakt, met oog voor de natuur, die mooi oudert. De holes zijn mooi ingebed in het landschap, de droogdalen die als waste areas fungeren zijn fraai. De strategische bunkers zijn echte hindernissen. Er is wel sprake van ietwat ruwe randjes, van mij mag het best iets gepolijster hier en daar.” • “Heelsum is een grote verrassing. De greens zijn leuk, afwisselend en niet over-the-top. Ze mogen wel iets sneller.” • “Dit is een prettige baan die langzamerhand steeds meer waardering krijgt. De green sites en brede fairways maken de baan uitdagend voor de goede speler, maar ook speelbaar voor de hogere handicapper.” • “Jammer dat je veel moet lopen tussen de holes, dat is een minpuntje, maar dat doet geen afbreuk aan de vele prachtige holes. Een golfbaan aanleggen op zandgrond heeft veel voordelen: fimness (de baan is droog en speelt snel), zandverstuivingen en hei-ontwikkeling.” • “Heelsum is een ruige moderne inland links met gave design-elementen en ruige bunkers met begroeide randen. De natuurlijke droogdalen uit de ijstijd vormen originele en goede waste areas. Deze zijn niet zo gepolijst als bijvoorbeeld op de Goyer. Dit zorgt ook voor een scala aan strategische opties van de tee, met meerdere lijnen en onderbroken fairways waarmee rekening moet worden gehouden.” • “Het is knap hoe hier van iets saais iets heel moois is gemaakt. De holes voelen wel geforceerd hier en daar, en 27 holes zouden er 18 mogen zijn, maar de club mag trots zijn op de visie.” Zwaktes in het ontwerp en de routing zijn er zeker, maar die worden gecompenseerd door de stevige en droge zandgrond en de mooie omgeving met droogdalen en zandverstuivingen. De club is bezig met aanpassingen van de eerste hole van de Helsum-loop. Met huisarchitect Steve Marnoch, die jaarlijks een bezoek brengt aan de baan, is een plan gemaakt voor een renovatie van deze hole. Er zijn al heel wat werkzaamheden verricht. Rechts naast de gehele hole is een golvend wasteland-landschap aangebracht. De fairwaybunkers zijn aangepast en verplaatst. Ook de greenside bunker is aangepast en verplaatst. Daarnaast is achter de green een run-off are gecreëerd en is de surrounding aangepast. Ook zijn er nieuw heidevelden gecreëerd en zijn de zichtlijnen verbeterd. In een latere fase worden de tees en de aanlooproute aangepast. In de komende jaren zullen ook andere tees aangepast, verlegd of verbeterd worden. Het doel hiervan is niet alleen om de kwaliteit van de tees te waarborgen maar ook om verschillende holes nog interessanter te maken. De Heelsumse, sinds 2013 GEO-gecertificeerd, heeft intussen ook het heideplan vernieuwd om nog meer grote en goede heidecomplexen in de baan te realiseren. En momenteel wordt de gehele beregeningsinstallatie in de baan vernieuwd. Door dubbele lussen fairwayberegening en single-head control units is de Heelsumse dan nog beter voorbereid op de toekomst. Het greenkeepersteam laat de baan meekleuren in droge periodes, maar het gras moet wel in leven blijven. Voorheen was er op veel fairways en surroundings geen beregening, met als gevolg dat daar in extreem droge periodes een soort “toendra” ontstond waarvan het lastig was te spelen. Dat is dankzij de nieuwe beregeningsinstallatie verleden tijd. Bovendien wordt het waterverbruik lager omdat er dankzij de nieuwe installatie veel meer naar behoefte kan worden beregend.

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over Heelsum
“Ik was betrokken bij de eerste fase van de renovatie van deze Steel-/Hertzberger-baan, waarbij we een aantal grote beleidsveranderingen hebben gemaakt. Ten eerste kwamen we met het idee om de bunkers ruw te maken, en de voormalige droogdalen tot sandy waste areas om te bouwen. Ten tweede hebben we de routing van een aantal van de holes zo veranderd dat de looproutes aanzienlijk verbeterd werden, er minder gevaar was en de holes leuker speelden. En als laatste zijn we begonnen met het gevarieerder maken van de greenomgevingen en ze korter te maaien.” – Frank Pont

16 (14) Golfbaan de Swinkelsche

Swinkelsche golfbaan

(2013, Frank Pont) – De baan van de Swinkelsche is ‘fun’ met zeer geslaagde verrassende en originele holes, hoewel er ook enkele over-the-top en niet goed gelukt zijn.

Lees verder
De eerste 18-holes baan van Frank Pont is populair bij spelers van allerlei niveaus. De Swinkelsche heeft brede fairways en grote greens met flinke glooiingen. Er zijn lange en korte holes en holes in alle windrichtingen. De baan ligt aan de Strabrechtse Heide, het grootste heidegebied van Nederland, en is erg gevarieerd, een mix van een modern en klassiek ontwerp met veel strategische holes. Dat wil zeggen, in de woorden van De Swinkelsche: “Brede fairways zorgen ervoor dat minder goede golfers altijd een weg naar de green kunnen vinden, hoewel die soms lang is, terwijl de ervaren golfer keer op keer wordt uitgedaagd om te kiezen tussen de lange maar veilige weg naar de hole of de korte maar riskante weg.” Helaas verslechtert het onderhoud – en slecht onderhoud laat het interessante ontwerp in de steek. Dat is de reden dat de Swinkelsche enkele plaatsen gezakt is in de Top 50. Het Top 50-panel over de Swinkelsche: • “De Swinkelsche is een fun course! Gewaagde holes op een mooi terrein. Heroïsche carry’s; ideaal voor matchplay.” • “Heel leuke maar ook enkele niet geslaagde holes op een baan met mooie zandgrond.” • “Minimalistisch design afgewisseld met over-the-top architectuur. De bunkers zijn mooi en goed geplaatst. Enkele topholes, zoals hole 3 en 17. Prachtig in de heide. Ook enkele slechte (over-the-top) holes die niet goed uit de verf komen, zoals 7 (heroïsche drive naar schiereiland om dogleg af te snijden, maar waarbij het landingsgebied voor succesvolle drives abrupt eindigt in een andere onzichtbare hindernis), 11 (vijf wegen naar de green, maar rechtdoor met de driver rammen wordt nauwelijks bestraft) en 12 (table-top green waarop de bal moeilijk te houden is). Hole 18 is een rare par-5 met een door een moeras gespleten fairway. Het onderhoud is een pijnpunt. De greens zijn zeer geonduleerd en niet berekend op droogte. De baan wordt bij grote droogte onspeelbaar voor hogere handicappers.” • “De Swinkelsche mist de vanzelfsprekendheid van een echte topbaan. De ontwerper heeft zich ingespannen van iedere hole iets bijzonders te maken. Dat is deels gelukt, maar gaat ten koste van de samenhang en de harmonie. Het ontwerp kent bovendien te veel zwaktes om bij de beste Nederlandse banen te kunnen horen. Het onderhoud sluit onvoldoende aan bij de hoge ambities waarmee de baan is aangelegd. Dat gaat ten koste van de ontwikkeling van deze nog betrekkelijk jonge golfbaan en maakt een armoedige indruk. Alsof de eigenaar een luxe villa heeft laten bouwen, maar niet de aandacht of de middelen heeft om de zaak in goede staat te houden. Neemt allemaal niet weg dat een rondje op De Swinkelsche nog steeds de moeite waard is.” • “Interessante ontwerpelementen en veel variatie. Maar de laatste keer dat ik er was, waren de fraai vormgegeven greens bijna onspeelbaar: hard en bobbelig.” • “Een goede moderne baan gebouwd voor een laag bedrag. Ik hou van de ‘quirky’ elementen maar de waterholes vind ik niet geslaagd.” • “Een goed ontwerp met veel variatie. Helaas laat de kwaliteit de golfbaan een beetje in de steek. De potentie van de baan is hoger dan de huidige positie.” • “Matig onderhoud. Investeer in onderhoud, buiten ligt je verdienmodel.” • “Een heel leuke en verrassende baan om te spelen. Misschien niet zo bekend als andere nieuwere banen maar zeer zeker de moeite waard. Niet alle holes zijn even goed gelukt maar bijvoorbeeld holes 3, 16 en 17 springen eruit.” De Swinkelsche meldt dat de baan streeft naar goed onderhoud en droge condities zodat leden en bezoekers het gehele jaar op de “zomergreens” en vanaf de normale tees kunnen spelen. De Swinkelsche heeft naast de 18-holes baan ook een 9-holes par-3 baan.

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over de Swinkelsche
“Een project waarbij we bijna tien jaar met de voorbereiding bezig zijn geweest, wat betekende dat we de tijd hadden het ontwerp heel erg goed te kunnen doordenken en uitwerken. Ook een project waarbij de ‘sky the limit’ was omdat er genoeg budget was, de gebroeders Swinkels me heel veel vrijheid gaven, de ondergrond (zand) perfect was, we holes door de bossen mochten routen en er ongelofelijk veel ruimte was. Het resultaat is een gevarieerde baan met een top-routing, die in tegenstelling tot sommige andere moderne banen in Nederland heel uitdagend is voor de beste spelers maar daarnaast ook heel speelbaar is voor de gemiddelde spelers. Maar vooral zijn we heel trots dat de baan door Darius Oliver, een van de top raters van de wereld die ook voor de Confidential Guide-boeken van Tom Doak werkt, als enige baan in Nederland tot een van de 100 beste moderne banen in de wereld werd verkozen in zijn prachtige boek Planet Golf-Modern Masterpieces.” – Frank Pont

17 (19) Drentse GC De Gelpenberg

De golfbaan van De Gelpenberg
De Drentse Golfclub De Gelpenberg

(1972, Frank Pennink, uitbreiding 1992 Donald Steel, aanpassingen Frank Pont) – De heide- en bosbaan van De Gelpenberg is mede door het nodige kapwerk sterk verbeterd.

Lees verder
De Gelpenberg ligt in een Drents landschap met bos en heide. Bij een recente renovatie van de baan onder leiding van architect Frank Pont is gepoogd om de verschillen tussen de oude en de nieuwe holes kleiner te maken. De oude holes zijn aangelegd in een glooiend bos- en heidelandschap, de nieuwe op vlakke afgegraven akkerbouwgrond. Het karakter van de oude en nieuwe holes blijft heel verschillend, maar de renovatie is geslaagd en De Gelpenberg is een lange rit waard. Alleen al hole 18, met een natuurlijke zandverstuiving als obstakel voor de green, is een bezoek waard. De club is voortdurend gericht op het verbeteren van de baan, zoals uit het onderstaande blijkt. Daarom is de baan in Drenthe opnieuw geklommen in de Top 50. De Gelpenberg, de oudste baan van Drenthe, heeft voor de periode 2020-2030 een nieuw baanvisieplan opgesteld. De doelstelling: “de komende jaren doorgroeien tot een kwalitatief nog meer uitdagende en onderscheidende baan voor spelers van elk niveau”. Het streven is “om bij de top 20 van de meest gewaardeerde Nederlandse golfbanen te horen en de beste baan van het noorden te blijven”. Daarnaast wordt de heide en biodiversiteit wordt door verschillende maatregelen aangemoedigd. De Gelpenberg beschikt sinds 2017 over het GEO-certificaat. In de afgelopen jaren zijn er tien bunkers uit de baan gehaald. Hierbij wordt gewerkt volgens een bunkerplan dat golfbaanarchitect Frank Pont heeft opgesteld. Het ging vooral om bunkers die bijna niet in het spel kwamen. Op hole 1 lagen drie greenside bunkers achter elkaar; nu ligt er één grote. Op hole 16 is de achterste greenside bunker vervallen; hier ligt nu een grashollow. Ook zijn er bunkers weggehaald ten bate van meer heide-ontwikkeling, bijvoorbeeld op de fairway van hole 13. Daar zijn twee fairwaybunkers verwijderd en wordt nu de heide meer de fairway ingetrokken. De greenside bunker van hole 13 is kleiner geworden. In 2021 zijn alle aprons en surrounds groter geworden, waardoor de uitdaging rondom de green toegenomen is. Er is in totaal 1 hectare aan greenomgeving bijgekomen. Deze omgeving wordt hetzelfde behandeld als de greens. In 2019 en 2020 is de gehele beregeningsinstallatie gerenoveerd, waardoor er water bespaard kan worden. Er wordt zo weinig mogelijk beregend, maar met de nieuwe beregening is de baan weerbaar in droge periodes. In 2020 zijn er ook veel bomen gekapt, om meer licht en lucht te creëren rond de tees en greens. De bomenkap gaat door, ook om de heide de kans te geven zich te ontwikkelen. Bij het bosbeheer werkt De Gelpenberg samen met adviseur Ronald Buiting. Een greep uit de opmerkingen van het Top 50-panel: • “Prachtige omgeving, ook het nodige kapwerk gedaan, maar de club moet ernaar streven dat alle holes nog beter in balans met elkaar zijn. Stop nog meer geld in de baan en minder in andere zaken.” • “De Gelpenberg is alert en heeft grote verbeteringen doorgevoerd, mede door bosdunning.” • “De Gelpenberg is een aangename verrassing als je er nog nooit geweest bent.” • “Nederland mag zich gelukkig prijzen met een naar verhouding groot aantal goede tot zeer goede golfbanen, gelegen in een fraaie natuurlijke omgeving en aangelegd op een zand- of zandhoudende ondergrond. De Gelpenberg hoort in dat rijtje thuis. Zoals wel vaker, is de baan ook hier in etappes aangelegd. De oorspronkelijke negen holes werden uitgebreid naar 18 en aansluitend is er een tamelijk grootschalig renovatieprogramma overheen gegaan. Helaas blijft een dergelijk gefragmenteerde ontstaansgeschiedenis zelden zonder gevolgen. Het gaat ten koste van de natuurlijke samenhang en flow. Wat is toegevoegd en veranderd blijft zichtbaar. Als een villa waar in de loop van de tijd van alles is op- en aangebouwd. In zo’n villa kun je heel prettig in wonen. Op vergelijkbare manier is De Gelpenberg een hele fijne baan om golf te spelen.” De club heeft naast de 18-holes baan ook een volwaardige par-3 baan. De Gelpenberg was in 2021 gasteer van een wedstrijd van de Pro Golf Tour, het FaberExposize Gelpenberg Open. Ook in 2022 zal dit toernooi weer gespeeld worden op de Gelpenberg.

 

Architect Frank Pont van Infinite Variety Golf Design in 2019 over De Gelpenberg
“Net als De Hoge Kleij een bijzonder rigoureuze renovatie van de baan waarbij we alle bunkers, greenomgevingen en tees hebben gerenoveerd, waarbij met name het doel was de visueel en speltechnisch wat saaie nieuwe negen holes in het buitengebied naar hetzelfde niveau te brengen als de oude negen holes in het bos-/heidegebied. Essentieel onderdeel bij het interessanter maken van de nieuwe holes was het importeren van grote hoeveelheden grond waarmee heuvels rondom de holes werden gecreëerd, en het uitbreiden en opnieuw vormgeven van de waterhindernis. Ook is er heel veel moeite gestopt in het terugbrengen en uitbreiden van de heidegebieden waar dat mogelijk is. Nu de veranderingen bijna tien jaar de tijd hebben gehad om in te groeien praten we met de club over de verschillende dingen die we nog kunnen doen om de baan nog beter en mooier te maken. De Gelpenberg zou naar mijn mening nog hoger in de rankings staan als de baan dichter bij de Randstad zou liggen …” – Frank Pont

18 (18) Golfbaan De Texelse

texelse

(1997 Alan Rijks, tweede negen 2014) – De beste baan van architect Alan Rijks is geen officiële linksbaan maar speelt, oogt en voelt steeds meer als een echte links.

Lees verder
De Texelse is gelegen aan de rand van een duinreep die de baan en vakantiepark De Krim scheiden van de Noordzee. Op de oude negen is het duinlandschap duidelijk herkenbaar: wuivend helmgras, open zand heuvels en laag struweel. De nieuwe negen holes zijn aangelegd op voormalige landbouwgrond. Bij de aanleg van nieuwe negen zijn artificiële duinen gecreëerd. De oude negen zijn vlakker maar hebben ook een linksy karakter. In 2022 worden de oude holes aangepakt met als doel dat deze minder verschillen met de nieuwe holes. Als dit goed uitpakt en als het onderhoud nog een tandje beter wordt, maakt de Texelse kans op een plaats in de top 15. Op de eerste hole is een verhoogde afslag gebouwd en deze hole krijgt ook een nieuwe green. Holes 2, 3 en 8 krijgen een meer gesloten karakter door de aanleg van artificiële duinen tussen holes. Op holes 6, 7 en 8 worden tees verhoogd en hole 7 krijgt een extra bunker in de hoek van de dogleg. De Texelse is sinds 2017 GEO-gecertificeerd. Het onderhoudsplan is gericht op nul of minimaal gebruik van chemische middelen. De club heeft eerder al een bassin aangelegd voor waterberging en de beregening van de baan. Op het water zijn 2.100 zonnepanelen geplaatst om elektriciteit op te wekken. Intussen wordt gewerkt aan een tweede waterbergingsgebied, zo’n 5.800 vierkante meter groot en met ongeveer 1600 zonnepanelen. Op De Texelse is in 2021 een nieuw clubhuis gebouwd, vlakbij de plaats waar het oude onderkomen stond. Het nieuwe clubhuis is in april 2022 geopend. Vanaf het verhoogde restaurant en terras heb je een mooi uitzicht op de baan. Er is ook meer parkeerruimte gecreëerd. Tegelijk met de aanpassingen van de oude negen zijn de oefenfaciliteiten onder handen genomen. Er is een nieuwe oefengreen gekomen en de drivingrange is verlengd. Deze is nu 250 meter lang. Het Top 50-panel kijkt uit naar de baanaanpassingen. Er is veel lof voor hetgeen wat tot 2022 is gerealiseerd. • “De holes die door Alan Rijks zijn toegevoegd in een door mensenhanden gecreëerd duinlandschap zijn zeer geslaagd. Zonder overdrijven kan dit tot het magnus opus van deze Nederlandse architect worden gerekend. De setting en sfeer van de baan doen denken aan een Britse of Ierse links course. Niet één van de beroemde en prestigieuze links uit de rota waar The Open wordt gespeeld, maar een ‘hidden gem’ als Montrose, Southerness, Murcar of Littlestone om zomaar een paar willekeurige voorbeelden te noemen.” • “De nieuwe holes zijn soms wat ‘penal’, smal en straffend, maar Texel heeft veel spannende holes.” • “Ik was in het begin wat sceptisch, vond het verschil in karakter tussen de oude en nieuwe holes te groot. Maar daar wordt aan gewerkt. Ik ga nu steeds meer genieten van de nieuwe negen. Deze baan zou nog beter moeten worden onderhouden, dan kan de Texelse verder stijgen in de Top 50.” • “De Texelse is een ondergewaardeerde baan als het gaat om stijl, landschappelijke aantrekkelijkheid en spelplezier.”

 

Architect Alan Rijks in 2019 over de Texelse
“Elke golfbaanarchitect wil uiteindelijk wel eens een ‘links course’ ontwerpen of aanleggen. Liefst natuurlijk in een bestaand duinlandschap. Maar in het geval van Texel was het terrein vlak, het was een bestaand bollenveld en met weilanden waar de koeien stonden te grazen. De eerste aanzet voor deze links course (negen holes, 1997) is gedaan door de heer Warnaar. De huidige eigenaar, de heer Groothuis, heeft de links course (2014) naar 18 holes gebracht. Door zijn inbreng met een extra partij grond van 140.000 m3 en met de grond uit vijvers konden we met 190.000 m3 een geaccentueerd terrein ontwerpen. Het geheim van een dergelijke golfbaan ligt hem in de verschillende glooiingen van het terrein en dat men het gevoel heeft tussen de duinenelementen te spelen. De holes 10 tot en met 18 zijn iets anders neergelegd dan bij gebruikelijk golfbanen. Er zijn namelijk drie par-3 holes, drie par-4 en drie par-5 holes; veel golfspelers realiseren zich dat pas na de ronde. Ook de hoogteverschillen zijn beduidend groter op de holes 10 t/m 18 dan op de eerste negen holes. Door een mogelijke renovatie van o.a. de eerste negen holes kunnen we de links course helemaal als een echte links gaan beschouwen. De huidige drivingrange komt in een duinlandschap te liggen en de eerste negen holes worden op sommige plaatsen tussen de holes opgehoogd om meer in de sfeer van de tweede negen holes te komen. Het clubhuis wordt centraal gesitueerd en daar heeft men straks zicht op de negende en 18de hole; het belooft een sfeervol houten gebouw te worden. Het links course ontwerp vergt een andere opzet dan je normaal gewend bent, alles mag namelijk veel hoger en breder worden ontworpen. Wanneer dat klaar is en je begint aan de aanleg, gaat de natuur (wind) je ook helpen. Zo zijn er heuvels ontstaan die eigenlijk niet op het ontwerp zijn terug te vinden, en dat maakt de golfbaan zo speciaal. De golfbaan is door heel weinig mensen aangelegd, je moet namelijk machinisten hebben die niet traditioneel denken, grof kunnen werken en soms gebieden niet netjes afwerken. Dat laatste doet vooral de wind, die blaast dan de juiste heuvels in een vorm die wij mensen bijna niet kunnen maken. Dan worden de holes in de rough zones voorzien van helmgras om verstuiving van het zand tegen te gaan. Na de inzaai van de juiste grassoorten is het wachten op de opening van de course. Een bijzonder element kan men terugvinden op de 18de hole waar een grote bunker ligt met houten wanden. Bij de afslag moet men het vertrouwen hebben om er niet in te slaan. Het is een bunker die veel van vorm verandert door de verschillende windrichtingen. Men zal op de Texelse niet veel bunkers tegenkomen, de wind bepaalt op de speeldag hoe de baan zich presenteert, makkelijk of relatief moeilijk. Het geeft de speler tot nadenken met een aparte beleving wanner het er niet- of wel waait. De Texelse wordt door veel spelers gezien als een echte links course die met de Kennemer, Noordwijkse, Haagsche en Domburg te vergelijken is, en daar zijn we trots op als team dat deze baan heeft gecreëerd. Voor de beregening hebben we een depot gebouwd achter de 12de hole; daar is een bassin met opgevangen regenwater voor de zomer. Om verdamping tegen te gaan zijn er zonnecellen geplaatst waarbij de energie wordt teruggegeven aan o.a. de onderhoudsmachines van de golfbaan. Voor sommige golfbanen een geweldig idee om duurzaam om te gaan met het water en het onderhoud te plegen met minder lawaai dan met traditionele machines.” – Alan Rijks

19 (17) Het Rijk van Nunspeet (Noord-/Oost-holes)

Nunspeet golfbaan

(1987, Paul Rolin, Alan Rijks) – Nunspeet is een aanrader door de prachtige omgeving en de zandgrond, maar er liggen iets te veel holes (27) op dit voor golf gemaakte land en daar zitten ook zwakkere broeders tussen.

Lees verder
Door kapwerk is er al iets meer ruimte, lucht en licht dan voorheen (zet dat voort!) en de kwaliteit van onderhoud zit in de lift. Door meer ruimte te creëren, kan de Nunspeetse in de toekomst stijgen in de Top 50. Op de Nunspeetse speel je op droge en geonduleerde zandgrond met vijvertjes, vliegdennen en mooie zanddverstuivingen. Nunspeet is de parel van de Rijk-banen. De Noord-/Oost-holes worden gezien als de beste, maar alle drie de loops zijn zonder meer het spelen waard. Bij elke nieuwe Top 50 herhalen we wat het Top 50-panel vindt. Als er 18 holes in deze prachtige omgeving waren aangelegd in plaats van 27, dan was de Nunspeetse een top 10-baan geweest. Omdat er gekozen is voor 27 holes zijn veel fairways te compact en smal. Deze holes zijn daarom niet volgens de strategische golfbaanarchitectuur. Bij strategische ontwerpen is de fairway in het algemeen breed maar er is een ideale plaats op de fairway om je volgende slag te doen. Strategisch golf biedt gemiddelde golfers de mogelijkheid om met slim spel een bogey of par te maken, terwijl goede golfers hun bal goed moeten plaatsen om een par of birdie te maken. Het oordeel van enkele Top 50-panelleden: • “Door veel bomenkap is de baan steeds plezieriger om te spelen.” • “Een mooie baan maar te nauw om strategisch interessant te zijn.” Het Rijk van Nunspeet is sinds 2017 GEO-gecertificeerd. Het management meldt dat er gesnoeid wordt op basis van een meerjarenbomenplan. Met respect voor de natuur en het landschap wordt elk jaar een flink aantal bomen verwijderd. Op deze manier krijgen de fairways en met name de greens meer lucht en licht wat de kwaliteit en de gelijkmatigheid van de greens ten goed komt. Dit is een doorlopend traject. Begin 2022 worden op Het Rijk van Nunspeet de bunkers van de Zuid-holes gerenoveerd. Er komt overal nieuw zand met een speciale onderlaag zodat de stenen niet meer naar boven komen drijven in de bunkers. Daarnaast wordt een aantal bunkers aangepast qua vorm zodat ze beter in het beeld van de baan passen. Ook zullen enkele bunkers verdwijnen en plaatsmaken voor een run-off gebied. Dit gebeurt in overleg met architect Alan Rijks. In de loop van 2022 worden ook de bunkers op Noord en Oost aangepakt.

 

Architect Alan Rijks in 2019 over Het Rijk van Nunspeet
“Een prachtige locatie op de Veluwe. In eerste instantie heb ik samen met golfbaanarchitect baron Paul Rolin een 18-holes ontwerp gemaakt dat erg ruim was opgezet. Door de initiatiefnemer, de heer W. Smit, werd toch gekozen voor een 27-holes concept. De moeilijkheid was toen om drie startpunten en drie finishing greens bij het clubhuis te creëren met daarbij een drivingrange en een par-3 oefenbaan met daarbij ook nog een parkeerplaats voor 200 auto’s. Het terrein bestaat uit glooiende zandheuvels en heel veel dennenbomen. Toen we de golfbaan gingen uitzetten – in die tijd bestonden mobiele telefoons nog helemaal niet – zijn we elkaar geregeld kwijtgeraakt in het terrein. Bij het ontwerp is zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de hoogteverschillen, met name de liggingen van een paar hele hoge tees zijn uitdagend te noemen. Om een golfbaan een mooi karakter te geven moet je één hole extra aandacht geven, en dat hebben we gedaan met Noord 6; daar moeten de spelers over een oude zandverstuiving slaan. Velen weten inmiddels waar deze ligt en hoe je eruit moet slaan. De dubbelgreen van Noord en Oost 9 is een hele grote green, sommige spelers hebben hier de putt van hun golfcarrière gemaakt. De mooiste slothole voor het clubhuis is Zuid 9, met een lange vijver (beregeningsvijver) die met de hole meeloopt langs de rechterzijde van de fairway. Het Rijk Golfbanen uit Groesbeek heeft in 2003 de golfbaan overgenomen. Het bosbestand van Het Rijk van Nunspeet wordt elk jaar gerenoveerd; er wordt dan gekeken naar de breedte van de fairways en naar de bunkers. Liggen deze nog op de juiste plaats en of moeten deze verplaatst worden? Gelukkig kan dit bijna geruisloos worden gedaan omdat men negen holes kan sluiten voor de renovatie in de wintermaanden. Ook de renovatie van het clubhuis heeft de kwaliteit van Het Rijk van Nunspeet omhoog gebracht; het overall concept geeft meer golfplezier. Vooral wanneer de hei bloeit zou ik er zeker spelen. Bij Leadingcourses wordt deze baan erg hoog gewaardeerd. Het Rijk van Nunspeet staat bekend om zijn goede en snelle greens; hier kun je eens voelen hoe professionals het beleven op de tour. Baron Paul Rolin heeft mij 32 jaar geleden op deze locatie geleerd hoe je golfbanen moet ontwerpen en aanleggen.” – Alan Rijks

20 (21) Golf Wouwse Plantage

Golfclub Wouwse Plantage
Golfclub Wouwse Plantage

(1980, Frank Pennink, uitbreiding 1991 Paul Rolin, aanpassingen Kenneth Moodie, aanpassingen Bruno Steensels) – De Wouwse Plantage ligt in een bosrijk natuur- en stiltegebied tussen Bergen op Zoom en Roosendaal. De baan is recentelijk gerenoveerd,

Lees verder
Het doel van de renovatie (2016-2020) was “een upgrade van onze baan zodat die toekomst bestendig wordt en zich blijvend kan meten met de (sub)top van Nederland”. Dat is gelukt, maar de meningen over de renovatie zijn wel verdeeld. Bruno Steensels renoveert nooit in de stijl van de baan waar hij aan de slag gaat en nu heeft de Wouwse veel nieuwe, afwijkende elementen (bijvoorbeeld extreem geonduleerde greens). Maar de baan is gevarieerder en aantrekkelijker geworden en er is een prachtige zandverstuiving teruggebracht (zie verderop). Na de renovatie op basis van een masterplan van Bruno Steensels is de club gericht op een plan voor optimalisatie van de golfbaan. Een van de positieve consequenties van de renovatie is dat de baan tegenwoordig uit twee loops bestaat: De Bleekloop en De Plantage. De laatste kan gekenmerkt worden als een bosbaan en De Bleekloop valt in de categorie parkbaan. Het goede hiervan is dat spelers niet twee keer de weg moeten oversteken en dat er om de week gestart wordt van een andere eerste (start)hole. De spelers die negen holes prefereren boven 18 komen zo beter aan hun trekken en ook de baan wordt hierdoor gelijkmatiger belast. Hole 7 van De Plantage is in het najaar van 2021 veranderd. Hier is de zandverstuiving teruggebracht die er vroeger lag. De natuur heeft nog even tijd nodig, maar dit is een mooie stap waardoor de hole veel mooier is geworden. Een van de leden van het Top 50-panel beoordeelt de renovatie positief: “Bij de rigoureuze renovatie door Steensels zijn veel dingen goed gegaan. Er zijn veel bomen gekapt, weggezakte greens opgehoogd, bunkers mooi gerenoveerd. Plantage hole 7 is een fantastische par 3 geworden, waar een grote zandverstuiving tevoorschijn is gehaald. De finishing stretch bestaat nu uit allemaal plaatjes in rollend zandduinterrein. Wel is de baan iets te veel Steensels geworden. Op de Bleekloop past dat wel, maar op de klassiekere Plantage niet. De extreem geonduleerde greens van hole 1 en 18 met scherpe houten kademuren passen totaal niet bij het karakter van de baan. Het onderhoud is dik in orde en al met al is de Wouwse nu een zeer gevarieerde, uitdagende en aantrekkelijke baan in een heerlijke, landelijke sfeer.” In de afgelopen jaren heeft de club ook een fairwaybunker verplaatst (op Plantage 6) en enkele tees aangepast. De focus lag en ligt op het structureel droger maken van de baan – mede in verband met klimaatveranderingen – zodat er in de winterperiodes langer kan worden doorgespeeld. Om deze reden worden de fairways en voorgreens bezand. De greens krijgen een Topchanger-behandeling (onder hoge druk inspuiten van zand). Jaarlijks wordt drainage vervangen op de fairways om een goede afwatering te waarborgen. En waar nodig wordt drainage in bunkers vervangen. De Wouwse is afgestapt van de teekleuren wit-geel-blauw-rood-oranje. Spelers kunnen nu kiezen uit tees van verschillende lengtes: 6300-5900-5600-5300-5100 meter. De Wouwse beschikt sinds 2003 ook over zes par-3 (oefen)holes met lengtes variërend van 67 tot 105 meter. Golfclub Wouwse Plantage begon op 24 november 1979 op een 6-holes minibaan (op de huidige tweede en derde hole). Op 23 augustus 1980 werden de eerste negen holes van Frank Pennink geopend en op 24 augustus 1991 werd de 18-holes baan geopend. Paul Rolin ontwierp de nieuwe holes. De club is opgericht op 11 april 1981 en het eerste clubhuis werd eind 1981 in gebruik genomen. Het huidige clubhuis stamt uit 1991. De Wouwse is bekend om een jaarlijkse pro-am. De eerste editie van dit toernooi was op 27 september 1981.

21 (nieuw) Golfclub De Haar

De 18-holes baan van Golfclub De Haar
Golfclub De Haar

(2021, Bruno Steensels) De nieuwe 18-holes baan van Golfclub De Haar is binnengekomen op de 21ste plaats. De baan van architect Bruno Steensels is een aanwinst voor golf in Nederland.

Lees verder
Om misverstanden te voorkomen: de 9-holes baan waar De Haar vroeger op speelde, is niet uitgebreid. Er is een nieuwe 18-holes baan aangelegd in en om het Zuiderpark van Kasteel de Haar. Het resultaat mag er wezen. Architect Bruno Steensels heeft veel interessante holes gerealiseerd in het kasteelpark van de bekende tuinarchitect Hendrik Copijn dat vol staat met monumentale bomen en de club heeft ervoor gezorgd dat oude zichtlijnen hersteld zijn. Zwakke punten zijn er ook. Vier van de holes liggen net buiten het kasteelpark. Het zijn prima holes maar je bent daar toch even weg uit het sprookjesachtige park. En op de nieuwe 18-holes baan wordt een flink aantal greens nauw omringd door bomen. Het wordt een uitdaging om ziektes en schimmels op deze greens te voorkomen. Daar staat tegenover dat de metamorfose van De Haar nog niet voltooid is, er zit in overleg met Natuurmonumenten meer kapwerk in de pijplijn. Zeker is dat Nederland een nieuwe, aantrekkelijke en mooie 18-holes baan rijker is. Als de club permanent droge fairways en gezonde greens kan realiseren, dan maakt De Haar een grote kans om in de toekomst een plaats in de top 20 te veroveren. Een greep uit het commentaar van het Top 50-panel: • “Uitbreiding geslaagd; veel holes hebben het klassieke parkkarakter.” • “Ik ben minder onder de indruk dan anderen en ik denk dat Bruno Steensels niet de beste keuze was voor deze klus.” • “In het park van kasteel Haarzuilens heeft zich een sprookje voltrokken. In een omgeving met statige bomen en idyllische waterpartijen is een golfbaan gebouwd die zijn weerga niet kent. Van het charmante oude baantje is nauwelijks meer iets te herkennen. Architect Bruno Steensels heeft er prachtige en volwaardige 18-holes baan van gemaakt. Hij heeft dat gedaan met veel gevoel voor het unieke karakter en de schoonheid van het oude kasteelpark. Grote vijvers zijn in ere hersteld, in de volle omvang zichtbaar gemaakt en in het spel betrokken. Oude zichtlijnen teruggebracht en nieuwe gecreëerd. Kritiek zal er wellicht zijn op de vier nieuwe holes die aan weerszijden van het park zijn aangelegd in open gebied. Ze wijken inderdaad af van de holes tussen de bomen, maar binnen de restricties die er waren, zijn ze bijzonder geslaagd. Vast staat dat De Haar gaat behoren tot de mooiste en meest geliefde golfbanen van ons land.” • “De golfbaan oogt, vanwege het prachtige park met de oude bomen, nu al zeer volwassen. Omdat er een zandpakket van 15 cm op de toplaag aangebracht is, zal de baan het hele jaar bespeelbaar zijn. Een uitstekend ontwerp van Bruno Steensels. • “Het nieuwe ontwerp is zeer geslaagd en De Haar is weinig van z’n charme kwijtgeraakt. Het onderhoud wordt hopelijk beter dan in het verleden was.” De nieuwe baan van De Haar is geopend in september 2021. De Haar is sinds 2018 GEO-gecertificeerd. Bij de aanleg van de 18 holes is een deel van het Zuiderpark dat nog niet eerder in gebruik was gerenoveerd en betrokken bij de baan. “Het bestaande parkgedeelte is eveneens gerenoveerd”, meldt de club. “Dit alles in lijn met wat de landschapsarchitect Copijn bij de aanleg ooit beoogde met het park. Je vindt er een diversiteit van bomen. Beuken, eiken, lindebomen, kastanjes, naaldhout, een appelboomgaard en sinds enkele jaren rijk bloeiende rhododendrons. In het park staan verder vele bijzondere boomsoorten, bijvoorbeeld de sequoia, de carya (een van de weinige in Nederland), de varenbeuk, de op de Nederlandse linde geënte krimwilg en de moerascipres. Midden in het park ligt een grote vijver (de ‘rivier’) met een diepte van tien meter en enkele kleine vijvers en slootjes. Het is een ideale verblijfplaats voor veel verschillende soorten vogels, reptielen en insecten.”

22 (23) Goyer G&CC

Goyer golfbaan
De Goyer

(1999, Bruno Steensels) – De Goyer is een Amerikaanse baan in Eemnes: een leuke en uitdagende baan met geonduleerde greens, waterpartijen en zandverstuivingen.

Lees verder
De Goyer is een goed ontworpen baan met een goede routing op een klein stuk land. En, met typisch voor Bruno Steensels, een buiten- en binnenloop in tegengestelde richting. Er is veel uit een klein stuk land gehaald. De baan heeft een aantal fraaie holes, maar ook een aantal saaie vlakke holes die je snel vergeet. Het onderhoud is niet meer zo goed als het ooit was, maar dat zal vast van korte duur zijn. De club investeert vanouds in kwaliteit en het baanpersoneel is recent uitgebreid van acht naar tien personen. Enkele opmerkingen van het Top 50-panel: • “Geen briljante architectuur op dit kleine stuk land maar wel veel fun holes.” • “Een prachtig aangelegde baan die een nog hogere waardering had kunnen verdienen als de fairways iets breder hadden kunnen worden gemaakt.” • “Omdat het terrein net te klein is voor een 18-holes baan moest er geschipperd worden in het ontwerp. Dat heeft Bruno Steensels knap gedaan, want De Goyer is een goeie en aantrekkelijke golfbaan. Typerend voor Steensels zijn de kundige routing, de strategische keuzes die spelers moeten maken en de voordelen die je hebt als je de bal ver kunt slaan.” • “De twee openingsholes zijn niet de meest aantrekkelijke. Lekker in het spel komen en geleidelijk opgenomen worden in het avontuur dat iedere ronde golf is, iets waar de baanarchitecten uit de Golden Age in de regel rekening mee hielden, is er op De Goyer niet bij.” • “Afwisselende holes met mooie greens. Enkele goede par-3 holes. Blijft een ietwat op elkaar gepropte baan, met best wel gevaarlijke situaties. Sommige holes excellent, maar er zijn helaas ook wat minder goede holes. ” • “Geef me de beste 12 holes van de Goyer en het is super. Maar de grote range, de par-3 baan, het clubhuis etc. slokken veel ruimte op.” • “Mooie baan met geslaagde waste areas. De baan is voor elk niveau goed te spelen, de kwaliteit is van een hoog niveau en er is een goede variatie in de holes. Voor de scratchspeler is de baan misschien iets te makkelijk.” De Goyer is sinds 2013 GEO-gecertificeerd. Het doel van de club in Eemnes is “om een interessante baan aan te bieden van topkwaliteit die ook voor de verwende golfer een uitdaging vormt”.

 

Architect Bruno Steensels in 2019 over de Goyer
“De opdracht was een baan creëren in een typische Amerikaanse stijl. In het contract van 1997 staat zelfs dat mijn ontwerp zal worden gecontroleerd door Robert Trent Jones II…! De eerste door mijzelf geweigerde opdracht, omdat het gebied te klein was, werd aangepast door een extra aankoop van de gronden links van de inrijlaan in het zuiden, waardoor ik de drivingrange uit het gebied van de huidige 18-holes baan heb kunnen trekken. De daarbij open blijvende plekken heb ik kunnen opvullen met zes extra compact holes. Deze worden binnenkort uitgebreid tot negen compact holes. De 18 holes zijn ontworpen op een oppervlakte van ongeveer 52 hectare, wat mijn inziens veel te klein is. Daarom was dit een van mijn moeilijkste opdrachten. Ook hier, net als later op The International, heb ik de eerste lus van negen holes ‘clockwise’ aan buitenzijde van het terrein en de tweede lus 9 holes ‘counter clockwise’ voorzien in het middengebied, ook vanwege de excentrisch ligging van het clubhuis in het zuiden. Gelukkig heb ik een dijklichaam kunnen voorzien tussen terrein en autoweg om rust en stilte te kunnen garanderen. Het terrein ligt tegen het heide- en stuifduingebied van Noordoost-Hilversum, mede gelegen op zand met hier en daar een bosje met hoofdzakelijk dennenbomen. Om daarop aan te sluiten heb ik om die reden stuifduingebieden geïncorporeerd in het ontwerp. Het terrein was volledig vlak, maar ik heb een ontwerp gecreëerd met gevoelige ondulaties en had de mogelijkheid om een aantal grote waterpartijen te voorzien vanwege een vrij hoog grondwaterpeil. Zoals steeds ontwerp ik graag 18 verschillende holes, gebaseerd op drie verschillende filosofieën, strategic, heroic en penal design-principes. Ik wilde wel een echte members course bouwen, waar iedereen aan zijn recht komt, van grootmoeder tot jonge single handicapper. Vanwege het uitvoerend strategische karakter is defensief spelen de missie.” – Bruno Steensels

23 (25) Lauswolt G&CC

Lauswolt golfbaan
Lauswolt G&CC

(1966, Frank Pennink, 1995 uitbreiding Donald Steel) – De kwaliteit van de baan in Friesland is de afgelopen jaren sterk verbeterd, dankzij de greenkeeping en dankzij adviezen van het bureau Mackenzie en Ebert dat in 2014 werd ingeschakeld.

Lees verder
Lauswolt is in gesprek met golfbaanarchitect Martin Ebert van het bureau Mackenzie & Ebert om de baan uitdagender te maken en daarvoor een plan te ontwikkelen. Dat is toe te juichen. Wat zeer veel lof verdient is het onderhoud op Lauswolt. Het greenkeepersteam past in het duurzame baanbeheer de principes van finegolf.co.uk toe en zet daar hoog op in. Het streven is een natuurlijke kwaliteitsbaan met droge en snel spelende oppervlaktes (“firm but resilient”). Lauswolt is sinds 2014 GEO-gecertificeerd. Pesticiden worden zo goed als niet meer gebruikt en onkruid wordt door enthousiaste vrijwilligers handmatig verwijderd. De aanpassingen in de afgelopen jaren: er is een nieuwe vijverpartij aangelegd op de par-3 zesde hole en vanwege recente droge zomers is er fairwayberegening aangelegd – ter voorkoming van schade bij extreme droogte. Enkele opmerkingen van het Top 50-panel over Lauswolt: • “Een gemiddelde baan met af en toe raar bunkerwerk en niet alles is even geslaagd, maar leuk om te spelen.” • “Sommige holes zijn meesterlijk met prachtige bomen, andere vallen tegen.” • “Het goede onderhoud laat onverlet dat veel holes op elkaar lijken en eigenlijk te saai zijn. De buitenholes zijn matig, en dat is wat jammer na de bosholes! Goed dat Martin Ebert hier aan de slag gaat. De bunkers kunnen wel wat spannender worden geplaatst en dan wordt Lauswolt al snel een concurrent voor de banen in de top 30. Het onderhoud is prima.”

24 (20) Geijsteren G&CC

Geijsteren golfbaan
Geijsteren G&CC

(1976, Frank Pennink, Donald Steel, aanpassingen Michiel van der Vaart) – De oude holes in de bossen van landgoed Geijsteren detoneren nog altijd een beetje met de vijf open en waterrijke slotholes van Donald Steel uit 1986, maar Geijsteren is geliefd.

Lees verder
Lauswolt is gestegen in de Top 50 dankzij het sterk verbeterde onderhoud en is Geijsteren gepasseerd. Geijsteren is wat plaatsen gezakt. In samenwerking met architect Michiel van der Vaart worden bunkers op Geijsteren gerenoveerd en verplaatst zodat ze meer in het spel komen. Het Top 50-panel over Geijsteren: • “Altijd erg plezierig om te spelen op Geijsteren. Prachtige natuur. Als men meer ruimte creëert door het bos te dunnen, kan deze baan nog klimmen in de rankings. Vooral de par-5 holes op de eerste negen hebben naarstig ruimte nodig.” • “De greens zijn wat eentonig, allemaal slopend van achteren naar voren en met één of twee eenvoudig geshapete bunkers verdedigd. De oude holes zijn prachtig en zouden op menig heathland course niet misstaan. De open holes zijn leuk en aantrekkelijk, ook al lijken ze niet op de rest van de baan.” • “Niet de meest spectaculaire golfbaan van Nederland, wel een van de weinige zonder een enkele matige of zelfs slechte hole. Eerlijk golf zonder veel opsmuk. Holes 14 t/m 18 zijn er wat ‘aangeplakt’. Echt storend is het niet, want ook dit zijn uitstekende holes. Het onderhoud van de baan is wisselend. Zo zijn er periodes dat fairways en greens niet in de allerbeste conditie zijn. Wat tezelfdertijd aantoont dat golfbanen levende organismen zijn en de staat waarin ze verkeren dus kan veranderen.” • “Goede baan maar blijft toch altijd wat teleurstellen door de nieuwere slotholes. Uit het bos het weiland in. En de bosholes hebben wat kapwerk nodig. De greens zijn redelijk, maar sommige zijn echt aan verbetering toe, gezien hun schaduwrijke ligging! Leuke baan dus, maar erg afhankelijk van het onderhoud.” Geijsteren is sinds 2010 GEO-gecertificeerd.
Architecten Gerard Jol en Michiel van der Vaart in 2019 over Geijsteren
“Elk jaar wordt deze baan een stukje beter. De ‘patine’ die nodig is over de laatste uitbreidingen komt er aan. De extreem hoge standaard van onderhoud geeft de baan dat wat het verdient. We hebben als bureau in 2010 een masterplan afgerond waarvan sindsdien nagenoeg jaarlijks wel iets van wordt uitgevoerd. In 2019 hebben we nieuwe tees gebouwd op hole 3 alsmede een grote geonduleerde heide-carry gerealiseerd. De komende jaren zal er veel aandacht moeten zijn voor het verwijderen van bomen op de oude holes.” – Gerard Jol en Michiel van der Vaart

25 (22) Golfclub Houtrak

Houtrak golfbaan
GC Houtrak

(1996, Gerard Jol, aanpassingen Gerard Jol en Michiel van der Vaart) – Houtrak is golftechnisch een goede polder-/parkbaan. Weloverwogen aanpassingen aan de baan zullen er mogelijk voor zorgen dat Houtrak in de toekomst hoger in de ranglijst staat.

Lees verder
Houtrak is niet intrigerend of charmant maar een degelijke polderbaan (die langzaam in een parkbaan verandert). Een minpunt is het lawaai van de vliegtuigen die overvliegen. Een sterk punt van Houtrak is de routing. De baan mag beschouwd worden als het beste ontwerp van Gerard Jol. En Houtrak is een uitstekende “test of golf”, in elk geval voor goede spelers omdat de baan van de achterste tees lang en pittig is. Houtrak is volgens eigen zeggen al sinds de oprichting een baan voor de ambitieuze speler en dat zal niet veranderen. Maar Houtrak verdient lof omdat de club in de spiegel heeft gekeken. Daar is een plan uit voortgekomen waardoor de baan in de toekomst vermoedelijk veel leuker en interessanter wordt voor spelers van elk niveau. Het meerjarenplan is opgesteld in samenwerking met golfbaanarchitect Gerard Jol van Spogárd & VanderVaart en betreft een gefaseerde renovatie van de baan. Er is samen met de architect goed gekeken naar de diversiteit in afstanden. Er wordt gekozen voor meer lengte vanaf de zwarte tees die er zullen gaan komen, omdat jongere spelers steeds verder slaan. Door de zwarte tees blijft de baan relevant voor topspelers en kan Houtrak nationale en internationale amateurtoernooien blijven organiseren. De afstanden op de witte, gele, blauwe, rode en oranje tees worden daarentegen juist korter, zodat er voor elk handicapniveau een prettige, passende baanlengte is. Dit zorgt voor een betere doorstroom in de baan en voor meer speelplezier bij leden en gastspelers. Gedurende de renovatie van de baan krijgen de bunkers duidelijke “faces” en worden ze voorzien van nieuw zand. Hierdoor zijn ze beter zichtbaar en spelen ze een grotere psychologische rol. Houtrak heeft intussen al het maaibeleid aangepast. De rough wordt van de rand van greens tot de rand van bos op 4 cm gemaaid. Dit bevordert het spelplezier omdat men bij het net missen van de fairway niet meer onnodig lang naar de bal hoeft te zoeken. Dit leidt ook tot een betere doorstroming. Verder worden er, om de bespeelbaarheid te vergroten, diverse grote bomen verwijderd of uitgedund. In de afgelopen jaren is er op de fairways nieuwe drainage aangelegd. In combinatie met het bezanden (conisch prikken) moet dat ervoor zorgen dat de baan ook in natte periodes goed bespeelbaar is. Daarnaast wordt er doorgezaaid zodat de fairways een compacte grasmat hebben. Houtrak is sinds 2012 GEO-gecertificeerd. In 2021 is een nieuw, modern, beregeningssysteem geïnstalleerd zodat er gedoseerd en gericht beregend kan worden zonder verspilling van water.

 

Architecten Gerard Jol en Michiel van der Vaart in 2019 over Houtrak
“Golfclub Houtrak staat niet alleen in de aandacht vanwege het hoge niveau van een groot aantal spelers, maar zeker ook door de bijzondere layout van de baan. Op een ruim terrein, 87 hectare, is in een oude IJ-polder een sterrenbos ontworpen, met het clubhuis als centraal middelpunt, zoals dat ook het geval was op oude landgoederen in de binnenduinrand. De golfholes liggen in ruime zichtlijnen naar het clubhuis en in het overgangsgebied naar het polderland. Omdat het mogelijk was het terrein aan te vullen met grote hoeveelheden klei is een geonduleerd landschap ontstaan, maar deze slappe grondsoort is ook de oorzaak van veel nazakkingen. Het is nu tijd om met voortvarendheid aan het werk te gaan, want bunkers zijn uit beeld geraakt, heuvels hebben hun karakter verloren en ook de beplanting is enorm gegroeid. Het voornemen is om aan de hand van een meerjarenplan het karakter van de baan weer terug te brengen.” – Gerard Jol en Michiel van der Vaart

 

> Ga naar nummer 26 tot en met 50 van de Top 50.